Category: N harfi

Neoklassisizm – 19-asr 2-yarmi -20-asrlar san’atida antik san’at, Uyg’onish davri san’ati va klassitsizmning mumtoz an’analariga tayangan ijtimoiy yo’nalish va g’oyaviy mazmun jihatidan turlicha bo’lgan oqimlarni ifodalovchi atama. Neoklassisizm (o’tmish san’atga … Read More

Neoklassik iqtisodiy nazariya — iqtisodiy nazariyada marjinalizm g’oyalari an’analarini davom ettirgan yetakchi yo’nalish. Bu nazariyaning eng mashhur vakillari A. Marshall (Buyuk Britaniya), L. Valras (Shveytsariya), J. Klark (AQSh), K. Viksel … Read More

Nitrobirikmalar (S-nitrobirikmalar) — molekulasida uglerod atomi bilan to’g’ridan-to’g’ri bog’langan bitta eki bir necha nitroguruh (NO2) saqlovchi organik moddalar. Azotli va kislorodli nitrobirikmalar ham mavjud. Oddiy nitroalkanlar rangsiz suyuqliklar, aromatik Nitrobirikmalar … Read More

Nitroanilinlar – organik birikmalar. Molekulyar modda 138,12; sariq rangli kristall moddalar. Issiq suvda, etanolda, dietilefirda, benzol, atseton, xloroformda yaxshi eriydi. Aromatik aminlar va nitrobirikmalarning xossalarini namoyon qiladi. Kuchli anorganik kislotalar … Read More

Nitritlar — nitrit kislota tuzlari. Ishqoriy metallar va ammoniy Nitritlari ko’proq, ishqoriy-yer metallar, qo’rgoshin va kumush Nitritlari nisbatan kamroq ishlatiladi. Kaliy, natriy, bariy Nitritlari suvda yaxshi eriydi, kumush, simob, mis … Read More

Nitrillar — organik radikallar bilan bog’langan bitta yoki bir necha tsian guruhi —C=N ni saqlovchi organik birikmalar. Nitrillar izonitrillar + R — N = S izomerlaridir. Nitrillar nomi, odatda, karbon … Read More

Nitratlashuv (lotincha nitrum — azot va facio — bajaraman), nitrifikasiya — ammoniy tuzlarining mikrobiologik yo’l bilan nitratlarga aylanish jarayoni. Nitratlar o’simliklarning azot bilan oziqlanishidagi asosiy shakldir. Bu jarayon tuproq va … Read More

Nitrat kislota, HNO3 – kuchli bir asosli kislota. Suvsizi beqaror suyuqlik. Molekulyar modda 63,016. Suvsiz Nitrat kislotaning suyuqlanish temperaturasi — 41,59°, qaynash temperaturasi 84°, zichligi 1,513 g/sm3. Nitrat kislota suv … Read More

Nitraminlar, N-nitroaminlar — molekulasidagi NO2 guruqi organik radikallarga azot atomlari orqali bog’langan organik birikmalar. Nitraminlar birlamchi RNHNO2 va ikkilamchi RR’Nno2bo’lishi mumkin (bu yerda R,R’ — alkil yoki aril radikallari). Aromatik … Read More

Nisoriy (taxallusi; asl ism- sharifi Hasanxoja Podshohoja o’g’li) (1516 — Buxoro — 1597) — shoir, tazkiranavis. Tanikli shoir va davlat arbobi Xoja (Podshohoja)ning o’g’li. Buxoro madrasalarida o’qigan. Riyoziyot, handasa, tibbiyot, … Read More