Category: N harfi

Niso — antik va o’rta asr shahar xarobasi; qadimgi Parfiya davlatining poytaxti (miloddan avvalgi 3—milodiy 3-asrlar). Ashxoboddan 18 kilometr shimoli-g’arbda joylashgan. Niso ikkita tepalik (yangi Niso, maydoni 18 gektar va … Read More

Nisbiylik nazariyasi – fazo va vaqtning har qanday fizik jarayon uchun o’rinli bo’lgan xususiyatlari haqidagi hozirgi zamon fizika ta’limoti. A. Eynshteyn yaratgan Nisbiylik nazariyasi 2 qismdan: maxsus Nisbiylik nazariyasi va … Read More

Nippur (hozirgi Niffer yoki nuffar, Iroqdagi Bag’dod va Basra shaharlari orasida) — qadimgi Shumer shaharlaridan biri, uning bosh diniy markazi (miloddan avvalgi 3-ming yillik boshi — 2-ming yillik boshlari). Miloddan … Read More

Niobatlar — niobat kislota tuzlari. Niobatlar jumlasiga meta — MeNbO3 va orto — Me3Nb04, piro — Me4Nb207 va poliniobatlar Me2OnNb2O5 kiradi. Bu yerda Me — bir valentli kation, p=2n-1,2. 2, … Read More

Nineviya (Ninua, Ninn) — qadimgi Ossuriyadagi shahar (hozirgi Iroqdagi Mosul shahri yaqinida). Miloddan avvalgi taxminan 5-ming yillikda asos solingan. Miloddan avvalgi 3-ming yillikdan mixxat hujjatlarida qayd etilgan. Savdo yo’llari kesishgan … Read More

Nikotin, C|0H14N2 — alkaloid, o’ziga xos hidli, moysimon, uchuvchan, rangsiz suyuqlik. Qaynash temperaturasi 247°, havo ta’sirida qo’ng’ir tusga kiradi. Suvda va organik erituvchilarda yaxshi eriydi, kuchli asos. Tamaki va ba’zi … Read More

Nikolay II (Nikolay Aleksandrovich Romanov) (1868.6. 5, Tsarskoe Selo, hozirgi Pushkin shahri — 1918. 17.6, Yekaterinburg) — Rossiyaning so’nggi imperatori (1894-1917), imperator Aleksandr III ning katta o’g’li. Nikolay II davrida … Read More

Nikel (nemischa Nikel, lotincha Niccolum), Ni — Mendeleyev davriy sistemasining VIII guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 28, atom molekulasi 58,69. Tabiiy Nikel 5 ta barqaror izotop 58Ni (67,88%), 60Ni … Read More

Nikitin Afanasiy (? – 1472) – rus sayyohi, tverlik savdogar. 1466 yil Tver shahridan chiqib Janubga ketayotgan karvonlar bilan birga Volga daryosi va Kaspiy dengizi orqali Darbandga, Shemaxa xonligi orqali … Read More

Nizomiy Aruziy ibn Samarqandiy (11-asrning 90-yillari — Samarqand — 1160) — adib, adabiyotshunos olim. Kotib, shoir, munajjim, tabib sifatida ham tanilgan. Aruzni puxta egallagani uchun Aruziy nomi bilan ham mashhur … Read More