Category: R harfi

Reduktor (lotincha reductor — orqaga qaytaradigan) — 1) aylanma harakatni bir valdan ikkinchisiga uzatish uchun mo’ljallangan qurilmamexanizm. Burovchi momentni o’zgartirib beradi. Reduktor korpus, tishli (yoki chervyakli) va zanjirli uzatmadan iborat … Read More

Rediska, Redis (Raphanus sativus var. radicula) — karamguldoshlarga mansub bir (ekilgan yili gullaydi) va ikki (2-yili gullaydi) yillik sabzavot ekini. Dunyodagi ko’pgina dehqonchilik mintaqalarida ochiq va yopiq (himoyalangan) yerlarda o’stiriladi. … Read More

Regress — tirik tabiatda organizmlarning soddalashuvidan iborat evolyutsion jarayon. Rus biologi A.N.Seversov (1925) Regressning 2 shaklini ko’rsatadi: 1) biologik Regress — yashash uchun kurashda muhitning o’zgargan tashqi sharoitlariga moslasha olmagan … Read More

Registr — 1) raqamli hisoblash mashinasi (RHM) ning kodlarni xotirlashga mo’ljallangan elementi. Har qaysi RHM da turli ishlarga mo’ljallangan Registr to’plami bo’ladi (masalan, Markaziy boshqarish registri). Registrning soni, razryadi va … Read More

Registon ansambli — Samarqandning Registon maydonida 3 madrasa {Ulug’bek madrasasi, tillakori madrasa, Sherdor madrasa) dan iborat me’moriy majmua. Dastlab Ulug’bek madrasasi (1417-20) bunyod etilib, keyinchalik qarshisiga — maydon sharqiga Ulug’bek … Read More

Registon (forscha — mayda tosh to’shalgan joy) — O’rta Sharq mamlakatlari shaharlaridagi Markaziy maydon, turli maqsadlarda odamlar to’planadigan joy bo’lgan Registon ko’p hollarda shahar arki yoki hokimlar saroylari yoni (Buxoro, … Read More

Regeneratsiya — 1) texnikada ish bajarib bo’lgan (eski) mahsulotga dast- labki sifatlarini qaytarish. Masalan, iflos mashina moyini tozalash, eski rezinani suyultirib, plastik massa (regenerat)ga aylantirish va boshqalar; 2) issiqlik texnikasida … Read More

Regional metamorfizm — tog’ jinslarining yo’nalgan (bir tomonga) va gidrostatik (har tomonga) bosim va temperaturada bo’lgan chuqur transmagmatik eritma (flyuid)lar ta’sirida sodir bo’ladigan o’zgarishlari majmui. Regional metamorfizm katta regionlar doirasida … Read More

Regenerator (lotincha regenero — tiklayman) — issiqlik texnikasida — issiqlik eltgich (bug’, gaz, suyuqlik) dan ajraladigan issiklikni regeneratsiya qilish (issiqlikdan foydalanish) uchun mo’ljallangan issiqlik yig’gich (o’tga chidamli pishiq g’ishtin terma) … Read More

Regata (italyancha regata — qator, saf) — eshkakli, elkanli yoki motorli qayiqlarda turkum poygalardan iborat sport musobaqalari. Turli klass kemalari uchun turkum poygalar tashkil qilinadi (masalan, Olimpiada yelkanli Regatasi — … Read More