Category: R harfi

Ramazon — 1) hijriy yil hisobining 9-oyi. Islom dinida Ramazon oyida Alloh Muhammad (sav)ga Qur’onni vahiy qila boshlagan, deb talqin etiladi. Shu sababli Ramazon muqaddas oy hisoblanadi, bu oy davomida … Read More

Raketa (italyancha rocchetta — pirpirak) — maxsus raketa yonilg’isi (ish jismi) yonganda paydo bo’ladigan kuch ta’sirida tsarakatlanadigan uchuvchi apparat. Raketa yonilg’isi turiga ko’ra, qattiq yoqilg’ili va suyuq yonilg’ili xillarga bo’linadi. … Read More

Raynis Yan (taxallusi; asl ism- sharifi Yanis Pliekshans) [1865. 30.8(11.9), Varslavani qishlog’i, hozirgi Ekabpile tumani — 1929.12.9, Riga] — Latviya xalq shoiri (1940), daramaturg va jamoat arbobi. Peterburg universitetini tugatgan … Read More

Rais (Arabcha — rahbar, sardor) — 1) O’rta Osiyo xonliklarida shariat qonun-qoidalari, diniy marosimlar, urf-odatlar, ro’za tutish, namoz o’qish, xayru ehson ishlarining o’z vaqtida aniq bajarilishini nazorat qiluvchi, ota-onalarning bolalarini … Read More

Razzoqova Muyassar Qodirovna (1964.29.2, Nukus) — xonanda (lirik- koloraturali soprano), O’zbekiston (1998), Qoraqalpog’iston (1999) xalq artisti. Yoqimli, jilvador va kuchli ovoz sohibasi. Toshkent konservatoriyasini tugatgan (1988). Navoiy teatri yakkaxon xonandasi … Read More

Radon (Radonum), Rn — Mendeleyev davriy sistemasining VIII guruhiga mansub kimyoviy radioaktiv element. Tartib raqami 86. Inert gazlar jumlasiga kiradi. Eng barqaror izotopining massa soni 222. Radiy (226Ra)ning a — … Read More

Radishchev Aleksandr Nikolayevich [1749.20(31).8, Moskva — 1802.12(24).9, Peterburg] — rus yozuvchisi va faylasufi. Peterburgdagi pajlar korpusi (1762-66) va Leypsig universitetining huquqshunoslik fakulteti (1766-71)da o’qigan. Radishchev dunyoqarashining shakllanishida frantsuz ma’rifatparvarlarining asarlari … Read More

Radioto’lqinlar difraktsiyasi — radioto’lqinlar to’siqqa uchraganda kuzatiladigan hodisa. Radioto’lqin bir jinsli muhitda tarqalayotganida to’siqqa uchrab, o’z amplitudasi va fazasini o’zgartirib, to’g’ri chiziqli yo’nalishidan chetlashadi. Bu hodisa yorug’lik difraktsiyasita o’xshab ketadi. … Read More

Ramstedt (Ramstedt) Gustav yon (1873.22.10, Tammisari — 1950.25.11, Xelsinki) — fin oltoyshunos — tilshunosi. Xelsinki universiteti professor (1917— 41). Mo’g’ul tillarini qiyosiytarixiy o’rganishning hamda qiyosiytarixiy oltoyshunoslikning asoschilaridan biri. Ramstedt 1898 … Read More

Ramo (Rameau) Jan Filipp (1683.25.9, Dijon 1764.12.9, Parij) — frantsuz kompozitori va musiqashunos. Zamonaviy garmoniya nazariyasining asoschisi (“Garmoniya haqida traktat”, 1722; “Garmoniyaning kelib chiqishi”, 1750 va b.). Kompozitorlik ijodida frantsuz … Read More