Category: R harfi

Reyxshteyn (Reichstein) Tadeush (1897.20.7, Vloslavsk, Polsha — 1996) — shveytsariyalik organic kimyogar. London Qirollik jamiyati a’zosi. Shveytsariyadagi Federal politexnika maktabini tugatgan (1920). Bazel universiteti qoshidagi Farmasevtika instituti direktori va farmatsevtik … Read More

Reyting (inglizcha rating) — 1) o’quvchi va talabalarning bilimini nazorat qilish va baholash usuli. O’zbekistonda uzluksiz ta’lim tizimining me’yoriy hujjati sifatida qabul qilingan. Umumiy o’rta ta’lim maktablari uchun 1998-2003 yillarda … Read More

Rezistor (lotincha resisto — qarshilik ko’rsataman) — radio va elektrtexnika qurilmalari elektr zanjirining strukturaviy (tugal buyum ko’rinishidagi) elementi; asosiy vazifasi — elektr tokiga faol qarshilik ko’rsatish. Qarshilikning nominal qiymati (bir … Read More

Rezinatexnika sanoati – neft kimyosi sanoati tarmog’i. Tarmoq korxonalarida sintetik va tabiiy kauchuk asosida turli rezina buyumlari tayyorlanadi. Asosiy mahsulotlari: avtomobil, motosikl, traktor, velosiped va boshqa mashinalarga shinalar, rezina qo’lpoqlar, … Read More

Radioaktiv chiqindilar — tarkibida davlat miqyosida tasdiqlangan normadan ortiq miqdorda radioaktiv izotoplar (ri) bo’lgan suyuq, qattiq va gazsimon chiqindilar. Suyuq. Radioaktiv chiqindilar atom elektr stantsiyalari (AES) ishlaganida, ishlatilgan issiqlik ajratuvchi … Read More

Radikulit (lotincha radicula — ildizcha) — orqa miyaning nerv ildizlari va ulardan ketadigan nerv tolalari kasalligi. Periferik nerv sistemasining eng kup tarqalgan xastaligi. Ko’pincha umurtqa pog’onasi kasalligi (osteoxondroz) sabab bo’ladi. … Read More

Radiy (lotincha radius — nur, Radium), Ra — Mendelev darviy sistemasining II guruhiga mansub radiaktiv kimyoviy element. Tartib raqami 88, atom molekulasi 226,0254. Radiy massa jihatidan yer po’stining 1010% ini … Read More

Radiatsiya (lotincha radiatio — nurlanish) — yadroviy o’zgarishlar oqibatida vujudga keladigan elektromagnit va korpuskulyar nurlanishlar, Quyosh nurlanishi, kosmik nurlar oqimlari. Radiatsiyaning tirik organizmga ta’siri Radiatsiya dozasi bilan belgilanadi. Rentgen (r) … Read More

Radioaktiv qatorlar, radioaktiv oilalar — genetik bog’langan radioaktiv izotoplar guruhdari. Bu guruhlarda har bir keyingi izotop o’zidan oldingi izotopning a yoki (3-parchalanishi natijasida hosil bo’ladi. Har bir radioaktiv qator yarim … Read More

Radioaktivatsion analiz, aktivatsion analiz — moddalarning sifat va miqdoriy tarkibini ularni nurlantirish natijasida yadrolarida hosil bo’lgan radioaktiv nurlanishga ko’ra aniqlash usuli. Radioaktivasion analiz dastlab Vengriya kimyogarlari D. Xeveshi va G. … Read More