Category: R harfi

Replikatsiya, reduplikatsiya (replico — qaytarish) — nuklein kislotalarning o’z-o’zidan hosil bo’lish jarayoni, Replikatsiya tufayli genetik axborotning aniq ko’chirilishi va naslga utishi ta’minlanadi. Replikatsiya mexanizmining asosida DNK molekulasining DNK matrisasi (qolipi) … Read More

Rentgenoskopiya (rentgen va … skopiya), flyuoroskopiya — ob’ektning rentgen tasviri rentgenoskopik ekranda kuzatiladigan rentgenologik tadqiqot; rentgeno-diagnostikaning asosiy usullaridan biri. Odatdagi Rentgenoskopiya qorong’i xonada olib boriladi. Televizion Rentgenoskopiyada tasvir elektronoptik o’zgartirgich … Read More

Rentgen rasadxonasi — yer sun’iy yo’ldoshlari (ESY) sifatida orbitaga chiqarilgan apparatlar; kosmik yoritqichlarni ulardan chiqadigan rentgen nurlarda tekshirishga mo’ljallangan. Quyosh va boshqa rentgen nur manbalarini tekshirishda qo’llaniladi. 1970 yildan boshlab … Read More

Rentgen nurlari — zaryadlangan zarralar yoki fotonlarning muhitni tashkil etuvchi atomlari bilan o’zaro ta’sirlashishlari natijasida vujudga keluvchi elektromagnit nurlanish. Ularning to’lqin uzunliklari yu”14 metrdan 10 ~7 metrgacha bo’lgan qiymatlarga teng … Read More

Reniy (lotincha Rhenium), Re — Mendeleyev davriy sistemasining VII guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 75; atom molekulasi 186, 207. Reniy tabiatda ikki izotop holida uchraydi; biri — barqaror izotop … Read More

Reformatsiya (lotincha Reformation o’zgartirish, isloh qilish) — 16-asrda G’arbiy va Markaziy Yevropada tarqalgan ijtimoiy harakat. Asosan, zamindorlarga qarshi xarakterda bo’lib, katolik cherkovi (zamindorlarning asosiy g’oyaviy tayanchi)ga qarshi kurash tusini oldi. … Read More

Resurslar (Fransuzcha ressource — yordamchi vosita) — pul mablag’lari, boylik, zaxira, imkoniyatlar; davlat byudjetida daromad manbalari, tabiiy, iqtisodiy, mehnat, valyuta va boshqa Resurslar bo’lishi mumkin. Keng ma’noda — jamiyat hayotida … Read More

Reproduktsion texnika — tasviriy matnrasmli asl nusxalar (rasmlar-plakatlar va boshqalar)dan nusxalar ko’chirish bilan bog’liq bo’lgan texnika vositalari. Fotografiya apparatlari, fotokattalashtirgichlar, kontakt usulida nusxa ko’chirish apparatlari, fotografiya formalari — negativlar, diapozitlarni … Read More

Repressor (lotincha repressor — cheklovchi, to’xtatib turuvchi) — operondagi genlar transkripsiyasini, hujayrada fermentlar ta’sirini to’xtatadigan regulyator oqsil. Natijada tegishli RNKning sintezi, binobarin, operon kodlayotgan fermentlarning hosil bo’lishi to’xtaydi. Repressor regulyator … Read More

Reproduktiv organlar (lotincha re tiklanish, takrorlanish ma’nosida, produco — yarataman) — o’simlik va hayvonlarning ko’payish funktsiyasini bajaradigan organlari. O’simliklarda Reproduktiv organlar — vegetativ jinssiz va jinsiy ko’payishni amalga oshiradigan har … Read More