Category: R harfi

Reperforator (re… va lotincha perforare — burg’ilash, teshiklar ochish) — telegraf apparatidan kelayotgan elektr signallarini qabul qilishda qog’oz lentaga o’sha signallarga mos ravishda avtomatik tarzda teshiklar ochib turadigan telegraf qurilmasi. … Read More

Repellentlar (lotincha Repellens — o’zidan qochiruvchi, qaytaruvchi) — pestisidlar guruhiga kiradigan kimyoviy preparatlar. Hasharotlarni ular oziqlanadigan o’simliklardan, shuningdek, hayvonlar va odamlardan qochirishda qo’llaniladi. Repellentlar, asosan, qishloq xo’jalik o’simliklarini zararkunandalardan, odamlarni … Read More

Reparatsiya (lotincha raparatio — qayta tiklash) (xalqaro huquqda) — moddiy xalqaro-huquqiy javobgarlik turi; davlatning boshqa davlatga yetkazgan zararini pul bilan yoki boshqacha shaklda qoplashi. Reparatsiyani natura shaklida, pul yoki boshqa … Read More

Ribakov Arkadiy Andreyevich (1897.23.2, Belorussiya, Polosk uezdi — 1991.20.6, Toshkent) — mevashunos olim, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi (1958), qishloq xo’jalik fanlari doktori (1950), professor (1951). Timiryazev nomidagi … Read More

Resifi, Pernambuku — Braziliyadagi shahar, Janubiy Amerikaning eng Sharqiy chekkasida. Pernambuku shtatining ma’muriy markazi. Aholisi 1,4 million kishi (2000). Braziliyaning Atlantika okeani sohilidagi muhim porti (chetga shakar, tropik mevalar, paxta, … Read More

Reto-roman tillari — roman tillarining Shveytsariya hamda Shimoliy Italiyada tarqalgan nisbatan qadimgi guruhchasi. Ushbu termin qadimgi Rim viloyati Raetia — Retiya nomidan hosil bo’lgan. Reto-roman tillarida retoromanlar (romanshlar, lidinlar, friullar) … Read More

Reshetov Viktor Vasilevich (1910.10.3 — Toshkent — 1979.3.3) — tilshunos-turkiyshunos. O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1964), Filologiya fanlari Doktori (1952), professor (1953), SSSR Pedagogika Fanlar Akademiyasi akademik (1959). Toshkent davlat … Read More

Refraktometriya (lotincha Refractus singan va …metriya) — optik texnika bo’limi. Qattiq, suyuq va gazsimon moddalar yorug’lik spektrining turli sohalaridagi sindirish ko’rsatkichini o’lchash asosida ularning fizik-kimyoviy xossalarini tadqiq qilish usullari bilan … Read More

Reflektor (lotincha reflecto — bukaman, qaytaraman) — 1) yorug’lik, tovush, issiqlik to’lqinlari, gidrostatik, elektromagnit energiya oqimlari yo’nalishi va jadalligini, shuningdek, qayishqoqlik xossasiga ega bo’lgan qattiq jismlar harakati yo’nalishini o’zgartirish uchun … Read More

Resurslar kamyobligi — jamiyat hayotida ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiladigan resurslarning cheklanganligi va tiklanmaydigan resurslarning tobora kamayib borishi. Resurslarning kamyobligi umumiy hodisa bo’lib, inson ehtiyojlarining cheksizligi bilan resurslarining cheklanganligi o’rtasidagi nomutanosiblik … Read More