Category: R harfi

Respublika (lotincha respublica, res — ish va publicus — ijtimoiy, umumxalq) — davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qo’yiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, … Read More

Rerix Nikolay Konstantinovich [1874.27.9 (9.10), Peterburg — 1947.13.12, Nagar, Hindistonning Panjob shtati] — rus rassomi, arxeolog, jamoat arbobi. Peterburg Badiiy Akademiyasida o’qigan (1893-97), Parijda malakasini oshirgan (1900-01). Rassomlarni rag’batlantirish jamiyati … Read More

Reprografiya [repo’o (duktsiya) va … grafin] — matnlar va grafik tarzdagi asl manbalardan fotografiya va boshqa usullarda nusxalar olish. Reprografiyada poligrafiya usulidagidek bosma krliplar tayyorlashning hojati yo’q. Reprografiyada nusxalar asl … Read More

Repriza (Fransuzcha repris — takrorlash, qayta ijro etish) — 1) tsirk va estradada — komik adabiy yoki pantomima nomeri (ba’zan hazil; latifa); 2) ot tsirkida muayyan vaqt davomida otning bir … Read More

Reportaj (inglizcha report — yetkazmoq, xabar qilmoq) — jurnalistikaning informasion janr turi. Bu janrda jurnalist (reportyor) bevosita o’zi ishtirok etgan, shohidi bo’lgan, ko’rgan voqea-hodisalar haqida zudlik bilan yorqin, atroflicha xabar … Read More

Repin Ilya Efimovich [1844.24.7 (5.8), Chuguev, hozirgi Xarkov viloyati — 1930.29.9, Kuokkala, Finlyandiya, hozirgi Leningrad viloyatidagi Repino] — rus rassomi, 19-asr realistik san’atining yirik namoyandasi. Peterburg Badiiy Akademiyasida o’qigan (1864-71; … Read More

Reparatsiya (genetikada) — fizik-kimyoviy omillar ta’sirida zararlangan DNK molekulasi tabiiy (nativ) strukturasining o’z-o’zidan qayta tiklanishi. Reparatsiya barcha organizmlar hujayrasi uchun xos bo’lib, hujayraning maxsus fermentlari ishtirokida amalga oshiriladi. Reparatsiya ultrabinafsha … Read More

Reostat (Yunoncha rheos — oqim va statos — qo’zg’almas) — elektr zanjiridagi tok yoki kuchlanishni rostlab turadigan qurilma. Asosan, faol qarshilikdan iborat; qarshilikni ravon yoki pog’onali o’zgartirish mumkin. Vazifasiga ko’ra, … Read More

Rid Tomas Mayn (1818.4.4, Ballironi, Irlandiya — 1883.22.10, London) — ingliz yozuvchisi. 1838-40 yillarda AQShda yashab, jurnalistika bilan shug’ullangan. AQShning Meksika bilan urushi (1846-48)da qatnashgan. 1848 yil inqiloblari ta’sirida Yevropaga … Read More

Rivojlanish biologiyasi – biologiyaning hayvonlar va o’simliklarning individual rivojlanish (ontogenez) va harakatlantiruvchi kuchlari mexanizmlarini o’rganadigan bo’limi. Rivojlanish biologiyasi 20-asr o’rtalarida embriologiya asosida, bu fanning tsitologiya, Genetika, fiziologiya va molekulyar biologiya … Read More