Category: R harfi

Rudzutak Yan Ernestovich [1887.3 (15).8, Kurlyandiya guberniyasi Goldingensk uezdi (hozirgi Latviya) — 1938.28.7, Moskva] — Turkistonda bolshevikcha rejimni mustahkamlashda qatnashgan sovet siyosatchilaridan biri. RKP (b) MK Turkbyuro raisi (1921 yil … Read More

Rung, runglar — turkiy xalqlarning qadimgi Xitoy manbalaridagi nomi. Dastlab miloddan avvalgi 2-ming yillikka oid manbalarda qayd etilgan. Rung etnonimini yozish uchun qo’llanilgan ieroglif “odam”, “jangchilar” kabi ma’noni anglatgan. Miloddan … Read More

Ruanda (Rwanda), Ruanda Respublikasi (Republique Rwandaise) — Sharqiy Afrikadagi davlat. Maydoni 26,3 ming km2. Aholisi 7,4 million kishi (2002). Poytaxti — Kigali shahri. Ma’muriy jihatdan 12 prefektura (prefecture)ra bo’linadi. Davlat … Read More

Rub’ul-xoli, ar-Rub’ul-xoli [(Arabcha — choraksayxon yer (yarim orolga nisbatan)] — Arabiston yarim orolining Janubiy Sharqiy qismidagi qumli cho’l. Yarim orolning g’arbiy, Janubiy va Sharqiy sohillari bo’ylab cho’zilgan tog’lar oralig’idagi tektonik … Read More

Rubidiy [lotincha rubidus — qizil, to’q qizil (spektrning qizil qismi chiziqlari bo’yicha kashf etilgan), lotincha Rubidium], Rb — Mendeleyev davriy sistemasining 1 guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 37, atom … Read More

Rusafiy (arrusafiy), Ma’ruf ibn Abd alg’ani (1875, Bag’dod — 1945.16.4) — Arab shoiri va adabiyotshunosi. Yangi Arab she’riyatidagi “ijtimoiy maktab” asoschisi. Diniy maktabni tugatib (1899), Istanbul, Damashq, Quddusda Arab adabiyotidan … Read More

Rupor (gollandcha georeg — baqirmoq) — tovush to’lqinlarini ma’lum yo’nalishda kuchaytirib tarqatadigan hamda tovush to’lqinini qabul qiladigan karnay. Yumaloq yoki to’g’ri to’rtburchak (konussimon) shakdda, uchi tomonga kengayib boradigan qilib yasaladi. … Read More

Rupiya -1) Hindiston Respublikasi pul birligi. 16-asrdan boshlab muomalaga kiritilgan. 1 Rupiya = 100 paysa. Xalqaro ifodasi 1NR. Xalqaro valyutalar kursi bo’yicha 1 AQSh dollari = 46,89 Rupiya (2003, may); … Read More

Rudimentlar (lotincha Rudimentum — murtak, negiz), rudiment organlar — filogenez jarayonida organizmda o’z ahamiyatini yo’qotgan, ajdodlar va yaqin turlardagiga nisbatan soddalashgan, kam rivojlangan organlar. Rudimentlar embrional rivojlanish davrida shakllana boshlab, … Read More

Ruzvelt (Roosevelt) Teodor (1858.27.10, Nyu-York — 1919.6.1, Sagamorxill, Oysterbey, Nyu-York shtati) — AQShning 26-prezidenti (1901-09); Respublikachilar partiyasidan. Lotin Amerikasiga nisbatan bosqinchilik siyosati olib borgan (“katta to’qmoq” siyosati, 1906-09 yillarda Kubani … Read More