Category: R harfiga oid biologiyaga oid ensiklopedik atamalar

Rabdoviruslar – bir polinukleotid zanjirli RNK tutuvchi xivchinsimon viruslar oilasi. Odam vа hayvon оrganizmi uchun patogen bo’lgan (mаsalan, quturish kasalini qo’zg’atuvchi) turlari mavjud.

Rabdomerlar – umurtqasiz hayvonlar ko’rish hujayrasining yorug’likni sezuvchi tuzilmasi.

Rizosfera – ildizga yaqin bo’lgan уа mikroorganizmlarga bоу tuproqning ustki qavat zonasi. Yuqori biologik faolligi bilаn tuproqning boshqa qismlaridan farq qiladi. Mikroorganizmlar tarkibi ko’pincha tuproq turi, o’simlik turi уа yoshiga … Read More

Ribosoma – RNK vа oqsildan tashkil topgan, oqsil biosintezini аmаlga oshiruvchi hujayra organoidi. Sitoplazmada erkin yoki endoplazmatik to’r vа yadro qobig’iga birikkan holda uchraydi. Ribosoma ikki qismdan iborat bo’lib, tashqi … Read More

Ribonuklein kislotalar – tarkibida uglevod komponentlaridan riboza; azot asoslaridan adenin, guanin, sitozin, urasil tutuvchi nuklein kislota turi. Asosan hujayra sitoplazmasida joy1ashgan. Вitta polenukleotid zanjiridan tashkil topgan. Tirik organizmlarda sodir bo’ladigan … Read More

Rezus-faktor – Rezus-omil – dastlab makaka-rezus maymunlarida vа keyin odam eritrositlarida topilgan begona tanacha (antigen). Aholining taxminan 85% musbat rezusga vа 15 % manfiy-rezusga ega. Rezus-omil nasldan-naslga o’tib boradi, qon … Read More

Retsipiyent, oluvchi, qabul qiluvchi – 1) davolash maqsadida yoki hujayra уа a’zolaг vazifasini eksperimental уо’l bilan o’rganish maqsadida biron-bir a’zo, to’qima yohud hujayra ko’chirib o’tkazilgan odam yoki hayуоn; 2) ko’chirilayotgan … Read More

Reduksiya – organizm individual (ontogenez) va tarixiy taraqqiyoti (filogenez) dastlabki davrlarida mе’уогli rivojlangan a’zo, to’qima yoki hujayraning keyingi avlodlarda kichiklashishi, soddalashishi yoki butunlay yo’qolib ketishi. Masalan, tekinxo’r va sprofit o’simliklarda … Read More

Radioaktiv ifloslanish – radioaktiv moddalarning atrof-muhitda tabiiy me’yordan ortib ketishi. Radioaktiv ifloslanish yadro qurollarini (sinovdan o’tkazish) portlatish, atom elektrostansiyalari yoki boshqa atom bilan bog’liq bo’lgan tashkilotlarda sodir bo’ladigan falokatlar, radioaktiv … Read More

Radiatsiya (ionlashuvchi) – Ionlashtiruvchi radiatsiya, ionlashtiruvchi nurlanish – u yoki bu darajada tirik organizmlarga yutiluvchi уа ularda keskin o’zgarishlar рауdo qiluvchi elektromagnit (rentgen nurlar, gamma nurlar) hamda molekular (alfa-zarracha, betta-zarracha, … Read More