Category: R harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

REPRESSIYA (lot. repression – bosim, tazyiq) — davlat organlari qo‗llaydigan jazo chorasi, qatag’on qilish. Asosan, mustabid, totalitar, mustamlakachi davlat tomonidan xalqqa nisbatan qo’llaniladigan jazolash, qatli om, qatli nufus, ommaviy tarzda … Read More

REPARATSIYA (lot. raparatio – qayta tiklash) — moddiy xalqaro huquqiy javobgarlik turi; davlatning boshqa davlatga yetkazgan zararini pul bilan yoki boshqacha shaklda qoplashi. Reparatsiyani natura shaklida, pul yoki boshqa moddiy … Read More

REIMPORT (re… va ing. import – kiritmoq, olib kelmoq) — chet elga chiqariladigan, ammo u yerda qayta ishlov berilmagan va iste‘mol qilinmagan tovarlarni qayta mamlakatning o’ziga qaytarib olib kelish. Chet … Read More

RELYATSIONIZM (fr. relation – munosabat) — siyosiy hokimiyat talqinining yo’nalishlaridan biri bo’lib, unga ko’ra hokimiyat ikki sherik (agent)lar o’rtasidagi munosabatlar bo’lib, unda ulardan biri ikkinchisiga hal qiluvchi ta‘sir o’tkazib turadi. … Read More

REFORMIZM — kapitalizm doirasida reforma (islohot)lar o’tkazish yordamida sotsializmga o’tish uchun asos yaratishga intiluvchi siyosiy oqim. XIX asrning so’nggi choragida vujudga kelgan (E.Bernshteyn, G.Folmar, A.Mileran va boshqa). Sotsialdemokratik partiyalar orasida … Read More

REFORMATSIYA (lot. reformation – o’zgartirish, isloh qilish) — XVI asrda G’arbiy va Markaziy Yevropada tarqalgan ijtimoiy harakat. Asosan, zamindorlarga qarshi xarakterda bo’lib, katolik cherkovi (zamindorlarning asosiy g’oyaviy tayanchi)ga qarshi kurash … Read More

REFERENT (lot. referens – xabar qiluvchi, ma‘lumot beruvchi) — 1) referat tayyorlovchi, uni o’qib beruvchi, ma‘lumot, xabar beruvchi shaxs 2) Muayyan masalalar yuzasidan axborot, ma‘lumot, maslahat beruvchi mas‘ul shaxs turli … Read More

RESPUBLIKA (lot. respublica, res – ish va publicus – ijtimoiy, umumxalq) — davlat boshqaruvi shakli, unda barcha davlat hokimiyati organlari saylab qo‗yiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar … Read More

RIVOJLANAYOTGAN MAMLAKATLAR — 1) ikkinchi jahon urishiga qadar yirik davlatlar tomonidan istilo qilingan yoki shunday davlatlar ta‘siriga tushgan, keyinchalik mustaqil bo’lgan Osiyo, Afrika, Lotin Amerika mamlakatlari tushunilgan. 2) iqtisodiyoti va … Read More

REALIZM (siyosiy realizm) — siyosatshunoslik maktablaridan biri. Uning vakillari (R.Nibur, F.Shuman, G.Kissindjer, E.Karr) xalqaro munosabatlarni hokimiyatni zo’ravonlik bilan qo’lga kiritishning bir turi, ―tabiiy holati tushunchalaridan kelib chiqadilar. Xalqaro siyosatni bir … Read More