Category: S harfi

Skarifikasiya (lot. scarifi co tirnayman, tilaman), urug’ni skarifi- kasiyalash — unib chiqishini tezlashti- rish maqsadida qobig’i qattiq urug’lar po’stini mexanik shikastlash yoki yum- shatish. Asosan dukkakdoshlarga man- sub o’tlar urug’i, … Read More

Skapolit (Yun. skapos — o’q, o’zak, ustun va lithos — tosh) — silikatlar sin- figa mansub minerallar guruhi. Chekka natriyli turi marialit, kaltsiyli turi meyonitgacha bo’lgan minerallar seriya- si; uning … Read More

Sichuan — Xitoydagi provin- tsiya, Yantszi daryosining yuqori oqimida. Mayd. 488 ming km2. Aholisi 84,93 mln. kishi (1998). Ma’muriy markazi — Chen- du sh. S.ning Sharqiy qismida Sichuan soyligi bor, … Read More

Skeptisizm (Yun. Skeptikos ko’rib chiquvchi, tadqiq qiluvchi) — haqiqatning biron ishonchli mezoni mavjudligiga shubha b-n qaraydigan falsafiy nuqtai nazar. Uning vakil- lari ob’ektiv voqelikni idrok qilish mumkinligiga shubha qiladilar. S … Read More

Skope, Skople — Makedoniya poy- taxti, Vardar daryosi bo’yida. Aholisi 444,2 ming kishi (1990y.lar o’rtalari). Mamlakatning sanoat markazi, trans- port yo’llari tuguni. Mamlakatda ish- lab chiqarilayotgan maxsulotlarning ½ qismi S.ga … Read More

Smola (rus.) — yuqori molekulali organik birikma. Amorflilik, isitil- ganda astasekin yumshashi, eritilganda yopishqoq xrlga kelishi, organik erituv- chilarda eriganda parda hosil qilishi va suvda erimasligi ko’pchilik S.larning tavsifli xossalaridandir. … Read More

Smolensk — RFdagi shahar. Smolensk viloyati markazi. Dneprning har ikkala sox.ilida joylashgan. T.y. va avtomobil yo’llari tuguni. Aholisi 355,9 ming kishi (1998). 862 y.dan savdo va hunarmandchilik markazi sifatida ma’lum. … Read More

Smitsonit [ingliz kimyogari va minerologi J. Smitson (1765-1829) nomidan] — tabiiy karbonatlar sinfiga mansub mineral. Tarkibi — ZnCO,(ZnO 64,9%, SO2 35,1%). Rux o’rnini izomorf aralashmalar sifatida ko’pincha Fe, Mn, Mg, … Read More

Snayper (ing. snipe — panadan otmok,) — maxsus mo’ljalga olish mos- lamasi b-n jihozlangan quroldan otish, dushmandan panalanish va uni kuzatish sirasrorlarini egallagan mergan. S. nomi 1-jahon urushi davrida ingliz … Read More

Smit (Smith) Xamilton (1931.23.8) — amerikalik molekulyar biolog va gene- tik. Berklidagi Kaliforniya un-ti (1952) va tibbiyot kollejini tugatgan (1956). Vashington un-tidagi Varne, Detroytda- gi (Michigan shtati) g. Ford shifoxona- … Read More