Category: S harfi

Sepsis (Yun. sepsis — chirish, irish) (qonga mikroblar kirishi, umu- miy yiringli infektsiya, qonga yiring tushishi) — yiringlatuvchi mikroblar- ning mahalliy infektsiya o’chog’idan qon oqimiga, limfa yo’llariga, ulardan esa bemorning … Read More

Semyonov Aleksandr Aleksandrovich (1873.16.9, Tambov gubernya- si — 1958.16.11, Toshkent) — tarixchi, sharqshunos. O’zbekiston FA muxbir a’- zosi (1943), O’zbekiston (1944)da xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi, toji- kiston (1946)da … Read More

Semafor (Frans. semaphore, Yun. sema — belgi va phoros — eltuv- chi) — 1) t.y.dagi muqim (stasionar) signal qurilmasi. Machta, qanotlar (1-3 ta) va kanotlarning vaziyati- ni o’zgartirib turadigan yuritmadan … Read More

Seldsimonlar (Clupeiformes) suyakli baliqlar turkumi. Uzunligi, odatda, 5-75 sm, faqat doraba balig’i -3,7 m, vazni (dorabadan tashqari) — 4 kg gacha. Jabra nurlari 5-20 ta. Suzgich pufagi ochiq, uning o’simtalari … Read More

Selungur g’ori — Farg’ona vo- diysi So’x tumanidagi qad. manzilgoh. S.G’. Farg’ona sh.dan taxm. 100 km Jan. g’arbida, Haydarkonning g’arbiy chekkasi- da joylashgan. Bu ulkan g’orning chuq. 120 m, kengligi … Read More

Selektsiya ko’chatzori – qiyosiy baholash, ko’paytirish va ayrim eng yaxshi o’simliklarning nasllarini tan- lab olish uchun duragaylarning uchinchi va undan keyingi avlodlari ekiladigan maydon. Birinchi, ikkinchi va uchinchi yilgi S.k. … Read More

SELDAN HIMOYA VOSITALARI – aholi punktlari, sanoat kor- xonalari va ekinzorlarni sel vay- rongarchiligidan himoya qilishga mo’ljallangan o’rmonmeliorativ, gidro- texnik va b. tadbirlar majmui. Aso- siy o’rmonmeliorativ tadbirlar: tog’ yonbag’irlarida, … Read More

Sel ombori, selxona, sel saqlagich — sel oqimlarini tartibga solish va hududni sel vayrongarchiligi- dan muhofaza qilish uchun mo’ljallangan gidrotexnika inshooti; seddan himoya vo- sitalarining asosiy turi. S.o. aksariyat soy … Read More

Sekresiya (lot. secretio — ajra- tish) — bez hujayralarida organizmning hayot faoliyati uchun zarur bo’lgan maxsus mahsulotlar — sekretlar hosil bo’lishi va chiqarilishi. Organizm hayot faoli- yati davomida har bir … Read More

Seysmograf (seysmo… va …graf) — zilzila yoki portlash paytida vujud- ga keladigan er tebranishlari va silki- nishlari (seysmik signallar) ni qayd qilish uchun mo’ljallangan asbob. Seys- mik signallarni qabul qiluvchi … Read More