Category: T harfi

TAROQBOSH (Bromus dauthonea) — boshokdoshlar oilasi, yaltirboshlar turkumiga mansub bir yillik o’t. Bo’yi 15-20 santimetr. Poyasi tuksiz yoki qiskatukli. Barglari qalin, yassi, qisqa tukli. Ro’vagi tig’iz, uzunligi 10 santimetr. Changchisi … Read More

TARMASHIRIN, Alouddin Tarmashirin (? — 1334) — Movarounnahr sultoni (1326-34). Chig’atoiylardan. Tarmashirin yoshligida buddaviycha Darmashila (“Dharma, ya’ni Budda qonuniga itoat etuvchi”) nomi bilan atalgan. Islomni qabul qilgach, Alouddin deb atala … Read More

TARKIBNING DOIMIYLIGI QONUNI — kimyoning asosiy qonunlaridan biri. Kimyoviy birikma qanday usudda olinmasin bir xil elementlardan tarkib topadi, ularning massasi o’zgarmas nisbatda bo’ladi. Masalan, suv massasiga ko’ra 11,19% vodorod (N) … Read More

TARKI — o’rta asr shahri. Maxachqal’a (Dog’iston)dan 4 km masofada, Kavkaz tog’lari va Kaspiy dengizi oralig’idagi tor tog’lik yerda, qumiqlar yashaydigan hududda joylashgan. Volga bo’yidan Zakavkaze va Eronga boruvchi savdo … Read More

TARIQAT (Arabcha — yo’l, usul) — tasavvufga xos tushuncha. Unga ko’ra, sufiy yoki solik tirikchilikning barcha tashvishlaridan voz kechishi, doim kambag’allikda qanoat qilib yashashi, tarkidunyo qilishi, har narsani Xudodan deb … Read More

TARJE, tarji’ (Arabcha— qaytarish, takrorlash, Naqarot) — Shashmaqom cholg’u bo’limi tarkibidagi asosiy qismlardan biri. U rost maqomidan tashqari barcha maqomlarda mavjud bo’lib, turkumda ikkinchi o’rinni egallaydi. Tarjelar makom nomlari bilan … Read More

TANDIR BARRA, tandir — milliy taom turi. Tandir barra ko’proq to’y, bayram va yig’ilishlarda ziyofat dasturxoniga tayyorlanadi. Asosan Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari, shuningdek Samarqand va Jizzax viloyatlarining ayrim tumanlariga (Urgut, … Read More

TANDIR — non, somsa, kabob va boshqalarni yopib pishirish uchun qurilgan maxsus loy o’choq. Tandir yasash uchun echki yoki tuya juni, loyga qo’shib qoriladi. Yaxshi pishitilgach, ustiga namakob sepib, latta … Read More

TANGE KENDZO (1913.4.9, Imabari) — yapon me’mori. Tokio universitetini tugatgan (1938). Binolarni atrof muhit bilan uyg’unlashtirib, qulay, ixcham va chiroyli qurish yo’llarini izlagay, milliy me’morlik an’analarini ijodiy rivojlantirgan. An’anaviy yog’och … Read More

TANGUTLAR 1) Tibet-birma guruhiga mansub xalq. 10-asrda shimoliy Xitoyda Sisya davlatini barpo etishgan. Tangutlar Xitoy bilan tez-tez urushib turgan. Xoroxotodagi arxeologik qazishmalardan ma’lum bo’lishicha, Tangutlar o’z yozuvi va madaniyatiga ega … Read More