Category: T harfi

Tinish belgilari – muayyan tilda yozma nutqni to’g’ri, ifodali, mantikli bayon qilishda, uni ixchamlashda, yozma nutq qismlari (ran bo’laklari)ning o’zaro mantiqiygrammatik munosabatlarini ko’rsatish uchun xizmat qiladigan muhim grafik vositalar. T.b. … Read More

Tireotrop gormon, TTG, tirotropin, tireostimullovchi gormon — odam va umurtqali hayvonlar gipofiz bezining oldingi bo’lagida ishlanadigan gormon. Qalqonsimon bez faoliyatini boshqaradi; uning asosiy gormonlari — tiroksin va triyodtironin ajralishi hamda … Read More

Tiratron [Yun. tryra — eshik, kirish va (elek)trong’ — anod va katoddan tashkari bir yoki bir necha boshqarish to’ri bo’lgan uch elektrodli ion asbob. Sovuq katodli (tutovchi razryadli) va cho’glanma … Read More

Tirana — Albaniya poytaxti. Mamlakatning siyosiy, iqtisodiy va madaniy markazi. Adriatika dengizidan 40 km masofada, tog’oralig’idagi vodiyda joylashgan. Tirana retining ma’muriy markazi; alohida ma’muriy birlik. Aholisi 245 ming kishidan ziyod … Read More

Tiraspol — Moldaviyadagi shahar. Dnestr daryosining chap sohilida. T. y. stantsiyasi. Pristan. Aholisi 186 ming kishi (1990 y.lar o’rtalari). Shahar 1792 y.da A.V.Suvorov tomonidan kad. moldavan qishlog’i Staraya Sukleya o’rnida … Read More

Tipu Sulton (17501799) Maysur davlatining hukmdori, ingliz bosqinchilarining Jan. Hindistondagi siyosatiga qarshi kurash rahbari. Otasi Haydar Ali (1761-82) g’ukmdorligi davrida Maysur qo’shinlariga qo’mondonlik qilib Polilur (1790) va Anegundi (1782) yaqinidagi … Read More

Tipologiya (tip va …logiya) — ob’ektlarni mavhum, umumlashgan model (tip)lar yordamida ilmiy tasnif qilish usuli. Bunda o’rganilayotgan ob’ektlarning eng muhim struktur (tarkibiy) va funktsional xususiyatlari kayd etiladi. T.ning asosiy xususiyati … Read More

Tiosulfat kislota va tiosulfatlar, tiosulfat kislota, H2S2O3 — 2 asosli beqaror kislota; sulfat kislota hosilasi. Sulfat kislotadagi 1 ta kislorod atomi oltingugurt atomiga almashinishi natijasida hosil bo’ladi. Tiosulfat kislota o’z … Read More

Tiomochevina, tiokarbamid, H2NC(S)NH2 — taxir ta’mli, oq kristall kukun. Suyuklanish trasi 180 182°, zichligi 1405 kg/m3. Suvda, spirtda, piridinda eriydi. Ba’zi o’simliklar tarkibida topilgan. Kimyoviy xossalariga ko’ra mochevinaga o’xshash. Asoslar … Read More

Tinch-totuv yashashning besh printsipi (hindcha pancha Shila) — 1) hududiy butunlikni va mustaqillikni o’zarohurmatqilish; 2)hujumqilmaslik; 3) bir-birining ichki ishlariga aralashmaslik; 4) tenglik va o’zaro manfaatdorlik; 5) tinch-totuv yashash. Dastlab (1954 … Read More