Category: T harfi

Tuproq eritmasi – tuprokning suyuk tarkibiy kismi; unda mineral va organik moddalar erigan holda bo’ladi. T. e.ning tuproq namlanganlik darajasiga karab kapilyar, gravitasion va pardasimon shakllari mavjud. T.e. juda o’zgaruvchan … Read More

Tuproq xaritasi – muayyan hudud tuprok katlamining ma’lum masshtabda kichraytirilgan tasviri. T.x. bir necha xil bo’ladi. Umumiy T.x.da tuprok genetik guruxdarining geografik tarqalishi tasvirlanadi; tuprok meliorasiyasi xaritalarida ko’shimcha ravishda tuprokning … Read More

TUPROQ NAM SIG’IMI – tuproqning nam tutish xususiyatini xarakterlovchi kattalik; tuprok, massasi yoki hajmiga nisbatan foizlarda ifodalanadi. T.n.s.ning asosiy turlari: to’la (tuproq kovaklari suv bilan to’la); umumiy (grunt suvlari chuqur … Read More

Tuproq zonasi – zonal va unga yondosh intrazonal tuproqlar egallagan hudud. Tuproq tiplari shim.dan janubga, shuningdek, tekislikdan balandlik (tog’lik)ka ko’tarilish bilan astasekin o’zgarib boradi va har qaysi joyda o’ziga xos … Read More

Tuproqning kimyoviy tarkibi — tuprokdagi mineral, organik, organikmineral va ba’zi kimyoviy elementlar. Tuproqning mineral kismi birlamchi (kvars, dala shpatlari, amfibollar, piroksin, slyuda va h.k.) va ikkilamchi (montmorillonit, kaolinit, gidroslyuda va … Read More

Tura — G’arbiy Sibirdagi dare, Tobolniit chap irmog’i. Uz. 1030 km, havzasi mayd. 80,4 ming km2. Yog’och oqiziladi. Boshlanish joyidan 635 km gacha kema katnaydi. 3 ta suv ombori qurilgan. … Read More

TRANSURAN ELEMENTLAR – Mendeleev davriy sistemasisa urantsan so’ng joylashgan (at. raqami Z>93 bo’lgan) kimyoviy elementlar. T.e. nisbatan tez radioaktiv parchalanishi tufayli er po’stida aytarli mikdorda saklanib qolmagan. Erning yoshi 510′ … Read More

Trapesiya (Yun. trapezion — stolcha) — ikki qaramaqarshi tomoni parallel to’rtburchak. Odatda, qolgan ikki tomoni parallel emas deb o’rganiladi. T. ning parallel tomonlari T.ning asoslari, parallel bo’lmagan tomonlari esa uning … Read More

Triod [Yun. tri — uch va (elek)trod] — termoelektron katod (bevosita yoki bilvosita qiziydi), boshqaruvchi to’r va anodlardan iborat 3 elektrodli electron lampa. Oddiy T.da tsilindrik anod (qiyin eruvchi metall … Read More

Trio (lot. tria — uch) — 1) uch sozanda yoki xonandadan tashkil topgan ansambl (mas., skripka, violonchel va fortepianodan iborat ansambl yoki “Setora” guruhi); 2) shu ansamblga mo’ljallangan musiqa asari, … Read More