Category: T harfi

Tuyoqli — o’zbeklarning yuz qabilasidagi eng yirik urug’laridan biri. 19-a.da, asosan, Zarafshon vodiysida yashashgan. Bu erga ular Sirdaryo bo’ylaridan taxm. 17-a.da ko’chib o’tishgan. 18-a.ning oxiri — 19-a.ning boshida T. lar … Read More

Triest — Italiyaning shim. kismidagi shahar. Friulivenesiyajuliya viloyati va Triest provintsiyasining ma’muriy markazi. Aholisi 209,5 ming kishi (2001). Triest ko’ltig’i sohilidagi port. Albaniyaning Durres sh.ga parom katnaydi. Kemasozlik, kema dvigatellari … Read More

Trigonometriya (Yunoncha trugonon — uchburchak va …metriya) — mat.ning trigonometrik funktsiyalarining xossalari, uchburchakning tomonlari bilan burchaklari orasidagi munosabatlarni o’rganuvchi bo’limi. Sinuslar, kosinuslar, tangenslar teoremalari Trigonometriyaning asosiy natijalaridan hisoblanadi. Trigonometriya keng … Read More

Tribolyuminessentsiya (Yunoncha tribos — ishqalanish va lyuminessentsiya) — ba’zi bir kristallar (ayniqsa, lyuminoforlar) ni ishkdlash, ezish va bo’lish (sindirish) paytida yuzaga keluvchi lyuminessentsiya. Tribolyuminessentsiya bo’linayotgan kristallarning elektrlanishi natijasida vujudga keladigan … Read More

TRIARILMETAN ZO’YAGICHLAR, trifenilmetan bo’yagichlar — asosli va kislotali bo’yagichlar, triarilmetan hosilalari. T.b. qizil, binafsha, ko’k va yashil rangda bo’ladi. T.b. qaytaruvchilar ta’sirida rangsiz leykobirikmalarga, ishqorlar ta’sirida rangsiz karbinol birikmalarga aylanadi. … Read More

Triada (Yunoncha triados — uchlik) — borlik va tafakkur taraqqiyotining 3 bosqichliligini bildiruvchi tushuncha. Platon va neoplatonizm, ayniqsa, Prokl tomonidan ishlab chiqilgan. Nemis klassik idealizmi vakillari, xususan, Gegel uni asosiy … Read More

TRETYAKOV GALEREYASI – Rossiyaning etakchi ilmiybadiiy va madaniyma’rifiy markazlaridan, jahondagi eng yirik rus san’ati muzeyi. Moskvada 1856 y. P.M. Tretyakov tomo – nidan xususiy to’plam sifatida asos solingan, 1892 y. … Read More

Treskasimonlar (Gaditae) baliqlar oilasi. 21 urug’ga Birlashgan 53 turi bor. Atlantika okeanining iliq qismidagi dengizlarda ko’p. Tinch okean shim.da, Arktika dengizlarida, Jan. yarim sharning mo”tadil zonasidagi suvlarda kamroq, bir turi … Read More

TREMOLIT (Shveytsariyadagi Tremola vodiysi nomidan) — monoklin amfibollar sinfiga mansub mineral. Kimyoviy tarkibi Ca2Mg5[Si40M] (ON,G’)2. Rangsiz, kulrang, shishadek yaltiroq. Qattiqligi 6-6,5, zichligi 3 g/sm3 atrofida. Ignasimon kristallar, radialnursimon agregatlar hosil … Read More

Trematodozlar — odam va hayvonlarda uchraydigan gijja kasalligi; gelmintlarsan trematodalar qo’zg’atadi. Ko’zg’atuvchilar odamning jigari, me’da osti bezi, ichagi, o’pkasi, qonida parazitlik qiladi va shu a’zolar faoliyatini buzadi. T.ning ayrim turi, … Read More