Category: T harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

TUMAN (O’zbekiston Respublikasida) — ma‘muriy-hududiy birlik. O’rta asrlardan ma‘lum. Sharqda, jumladan, Markaziy Osiyo mamlakatlarida ma‘muriy-hududiy bo’linish; uyezd ma‘nolarida ishlatilgan. O’zbekiston sobiq Ittifoq tarkibiga kirgan davrda Tumanlarni ―rayon deb atash rasm … Read More

TRIBUNAL (lot. tribunal – sud qilish joyi, aloxida sud) — 1) XVIII asr oxiridagi Buyuk fransuz inqilobi davrida Fransiyada siyosiy jinoyatlarga doir ishlarni ko’rgan favqulodda sudlar; 2) sovet hokimiyatining dastlabki … Read More

TRANZITOLOGIYA (lot. transitus – o’tish) — XX asrning 80-90 yillarida G’arbda liberal demokratiya ta‘limoti negizida vujudga kelgan hamda alohida mamlakat yoki bir guruh davlatlarning avtoritar holatdan demokratiyaga o’tishning (tranzit qilishini) … Read More

TRANSNATSIONALIZM — siyosatshunoslikdagi maktablardan biri. Uning ijodkorlari (R.O.Kooxeyn, Dj.Nay, Dj.Rozenau) rivojlanish jaroyonining o’zaro bog’liqligi, xalqaro davlatlarning integratsiyalashuvi, bir-biri bilan yaqinlashishi, qo’shilishi, kirishib ketish jaroyonlarini hozirgi tezlashib borayotgan bir paytda xalqaro … Read More

TRANSFORMATSIYA (lot. transformation – o’zgarish, aylanish) — totalitar siyosiy tizimlarning demokratik siyosiy tizimlarga o’zgarishi jarayoni. Siyosiy o’zgarish yoki modernizatsiya jarayoni natijasida bir holatda ikkinchisiga o’tish. Siyosiy tizimlarning yangi boshqaruv tabiatidagi … Read More

TIZIMLI YONDOSHUV — XX asrning 50-60-yillarida shakllandi. Uning mohiyati – tarkibiy qismlarning o’zaro aloqalari va o’zaro ta‘sirini o’rganishdan iborat. U siyosatni o’zaro bog’liq elementlardan tarkib topgan yaxlit o’z-o’zini yangilay oluvchi, … Read More

TINCH-TOTUV YASHASHNING BESH PRINSIPI (hindcha pancha shila) — 1) hududiy butunlikni va mustaqillikni o’zaro hurmat qilish; 2) hujum qilmaslik; 3) birbirining ichki ishlariga aralashmaslik; 4) tenglik va o’zaro manfaatdorlik; 5) … Read More

TINCHLIK VA INSONIYATGA QARSHI JINOYATLAR — eng og’ir xalqaro jinoyatlar. Xalqaro harbiy tribunal ustavi kvalifikasiyasi bo’yicha, agressiv urushni rejalashtirish, unga tayyorgarlik ko’rish, bunday urushni ochish va olib borish yoki xalqaro … Read More

TEXNOLOGIYA (yun. mahorat, hunar) — aniq maqsadlarga erishish uchun foydalaniladigan usullar, uslublar va vositalarning, xususan, ratsional tarzda uni protseduralar va operatsiyalarga, keyinchalik ularni muvofiqlashtirish va sinxronlashtirish va ularni bajarishning optimal … Read More

TENG HUQUQLILIK — konstitutsionalizmning asosiy prinsiplaridan va demokratiyaning muhim elementlaridan biri; fuqarolarning davlat, qonun, sud oldida tengligini rasman e‘tirof etishni bildiradi. Unga ko’ra, muayyan davlat fuqarolari jinsi, irqi, millati, tili, … Read More