Category: T harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

TEXNOKRATIZM (yun. texnika – san‘at, ustalik va kratos – hokimiyat so’zlaridan olingan) — texnik mutaxassislarning ilmiy bilimi asosida butun jamiyatning manfaatlarini himoya qiluvchi, siyosiy hokimiyatni o’rnatilishi haqidagi sotsiologik konsepsiya. Dastavval, … Read More

TASHQI SIYOSAT — davlat faoliyatining xalqaro maydonda yo’nalishi. U shu davlatning boshqa davlatlar va xalqlar bilan munosabatini uning tamoyillari va maqsadlariga muvofiq amalga oshirishga xizmat qiladi. Bunda turli usullar qo’llanadi. … Read More

TARAQQIYOT — rivojlanishining oddiydan murakkabga, quyidan yuqoriga yo’nalgan shakli, uning yuksalishi. Odatda rivojlanishning ikki muhim yo’nalishi bo’lib, biri Taraqqiyot (progressiv rivojlanish), ikkinchisi inqiroz (regressiv rivojlanish) deyiladi. Taraqqiyotni faqatgina jamiyatga qo’llashning … Read More

TANQID — 1) biror narsaga baho berish maqsadida uni tahlil qilish, muhokama qilish 2) muayyan narsa haqida salbiy fikr bildirish; 3) kamchiliklarni atroflicha asoslash va hal etish maqsadida bildiriladigan fikr-mulohazalar … Read More

TAHLIL TARKIBIY — funksional. E.Dyurkgeym, V.Pareto va boshqalar tomonidan bayon etilgan yondashuv. U ikki qismdan iborat: 1) tarkibiy – turli tuzilmalar tahlilidan ular bajarayotgan funksiyalarni aniqlashga o’tuvchi; 2) funksional – … Read More

TABIIY HUQUQ — davlat va huquq nazariyasida insonning tabiatidan kelib chiqadigan va shu tufayli muayyan davlatda ularning qonuniy tan olinishi yoki olinmasligiga bog’liq bo’lmaydigan prinsiplar, qoidalar, huquq va qadriyatlar yig’indisini … Read More

TIZIMLI TRANSFORMATSIYA (o’zgarish) — kommunistik tizimni demokratiya va bozor iqtisodiyotini qaror toptirish maqsadida o’zgartirish hisoblanadi. Tizimli transformasiyaning demokratik tranzitdan muhim farqi shundaki, unda tizimda mavjud ijtimoiy institutlar, tuzilmalar tubdan o’zgaradi, … Read More

TOTALITARIZM (lot. totalis – yaxlit, to’liq) — 1) davlat boshqaruv shakllaridan biri (totalitar davlat). Totalitarizmda jamiyat hayotining barcha sohalari ustidan davlatning yalpi, to’la (total) nazorati o’rnatiladi, konstitutsiyaviy huquq va erkinliklar … Read More

TEOKRATIYA (yun. theos – xudo va …kratiya) — davlat boshqaruv shakli, bunda davlat (odatda, monarxiya davlati)ning boshlig’i bir vaqtning o’zida diniy boshliq ham hisoblanadi. Teokratik davlatlarga masalan, imom Shomilning Chechenistonda … Read More

TENGLIK — 1) ijtimoiy tenglik – jamiyatda odamlarning ijtimoiy ahvoli tengligini anglatuvchi tushuncha. Liberal talqinda ―imkoniyatlar tengligi. Jamiyatdagi barcha shaxs, qatlam, guruh, partiya va shu kabining qonun oldida baravarligini ifodalovchi … Read More