Category: Ts harfi

TSIKL (Yunoncha kyklos — doyra) — 1) ma’lum vaqt ichida takrorlanib turadigan hodisa, jarayon va boshqalarning har bir davrasi (masalan, yillik Tsikl); 2) muayyan fanlar guruhi (masalan, tarixiy Tsikl); 3) … Read More

TSIANOKOBALAMIN, V12 vitami ni, kamqonlikka qarshi omil.

TSIANIN BO’YAGICHLAR – organik birikmalar, sintetik tsian bo’yagich (bo’yoq)larning bir turi. Fotografiyada qo’llanadigan emulsiyalarda optik sensibilizator sifatida qo’llanadi.

TSIANIDLAR — tsianid kislota (HCN) tuzlari. Umumiy formulasi MeCN (bu yerda Me — 1 valentli metall). Ko’pchilik oddiy Tsianidlar rangsiz. Ishqoriy va ishqoriy-yer metallarning Tsianidlari suvda eriydi. Og’ir metallarning Tsianidlari … Read More

TSIAN, disian NC—CN — o’tkir xidli rangsiz gaz. Molekulyar modda. 52,04. Suyuqlanish temperaturasi -34,4°: qaynash temperaturasi -20,7°. Spirt, efir, sirka kislotada eriydi. Tsian shovul (oksalat) kislotaning dinitrili bo’lib, R2O5 ga … Read More

TSZYULUN, Koulun — Syangandagi shahar. Szyulun yarim orolining Janub qismida. Ma’muriy jihatdan Syangan shahar tarkibida. Undan tor bo’g’oz orqali ajralgan. Janubiy Xitoy dengizidagi port. Kemasozlik, elektrotexnika, radioelektronika sanoati korxonalari bor.

TSZINAN — Xitoyning Sharqiy qismidagi shahar. Shandun provintsiyasining ma’muriy markazi. Aholisi 5,53 million kishi (1999). Rezina sanoatining yirik markazi. Mashinasozlik (xususan, stanoklar, sanoat jihozlari, avtomobillar ishlab chiqarish), metallurgiya, kimyo, neft … Read More

TSEYLON (Ceylon) Shri Lanka davlati va orolining 1972 yilgacha bo’lgan nomi.

TSAXURLAR — Dog’iston (5,2 ming kishi) va Ozarbayjon (13 ming kishi, 1990-y.lar o’rtalari) dagi xalq. Tsaxur tilida so’zlashadi. Dindorlari sunniy musulmonlar. Tsaxurlar chorvachilik va hunarmandchilik bilan shug’ullanishadi.

TSANDER FRIDRIX ARTUROVICH (1887.11.78, Riga – 1933.28.3, Kislovodsk) — olim va ixtirochi, raketa texnikasi yaratuvchilaridan biri. Riga politexnika intini tugatgach (1914), Riga va Moskvadagi sanoat korxonalarida ishlagan (1920 yilgacha). Reaktiv … Read More