Category: U harfi

Upanishadlar [sanskritcha ustozning yonida (haqiqatni bilish uchun) o’tirmoq] — hind diniy-falsafiy risolasi; proza va she’r bilan yozilgan, Veda adabiyotining yakunlovchi qismi, xotimasi. Taxminan miloddan avvalgi 7—3-asrlarda paydo bo’lgan. Uning markazida … Read More

Uotson Jeyms Dyun (1928.6.4, Chikago, AQSh) — Amerakalik biokimyogar. Molekulyar biologiyaning asoschilaridan. AQSh fan va san’at akademiyasi a’zosi (1957). Chikago universitetini tugatgan (1947). Indiana, Kopengagen (1950-51), Kembrij (1951-53, 1955-56) universitetlarida, … Read More

Unsuriy (taxallusi; asl ism-sharifi Abdulqosim Hasan ibn Ahmad) (970, Balx — 1040, G’azna) — fors-tojik shoiri, qasidaguy, g’azalnavis va dostonnavis. Xususiy muallimlar hamda Balx madrasasida tahsil ko’rgan, zamonaviy barcha ilm- … Read More

Unsur almaoliy, Kaykovus (1021-98) — fors yozuvchisi. Fors tilidagi birinchi nasriy asar — “Qobusnoma”ning muallifi.

Uyg’ur xoqonligi – uyg’urlar davlati (744-840). Sharqiy Turk xoqonligi hududida bosmil xoqonligi (742-744) dan so’ng paydo bo’lgan. Poytaxti— Qoraqurum (Urxun daryosining chap qirg’og’ida). Birinchi xoqoni qutlug’ Bilga xoqon (uyg’urlarning yog’liqor … Read More

Uyg’ur yozuvi — Sharqiy Turkistondagi turkiyzabon xalqlar foydalangan harftovush yozuvi; Sug’d yozuvi asosida paydo bo’lgan (sugd yozuvi, o’z navbatida, hozirgi ilmiy taxminlarga ko’ra, oromiy yozuvi shakllaridan biriga borib taqaladi). Dastlabki … Read More

Uyg’un (taxallusi; asl ism-sharifi Otaqo’ziyev Rahmatulla) (1905.14.5, Jambul viloyati Marki qishlog’i -1990.22.4, Toshkent) — shoir va dramaturg. O’zbekiston xalq shoiri (1965). O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan san’at arbobi (1956). O’zbekiston Fanlar Akademiyasining … Read More

Urartu (ossuriycha atalishi; urartcha — Biaynili, Bibliyada — “Ararat podsholigi”) — G’arbiy Osiyodagi qadimgi davlat. (miloddan avvalgi 9— 6-asrlar). Ravnaq topgan davrida Armaniston tog’lik rayoni (hozirgi Armanistonning butun hududi, Turkiya … Read More

Urart tili — urart xalqi va Urartu davlatining tili; o’lik til. Miloddan avvalgi 9-6-asrlarga mansub o’yma yozuvlar (mixxat) orqali ma’lum. Hozirgi Van ko’li atrofida, sharqroqda Urmiya ko’ligacha, qisman Armaniston Respublikasi … Read More

Uran slyudkalari – fosfat, arsenat, vanadat sinfining uranli minerallar guruhi. Kimyoviy tarkibi A(UO2)2(XO4)2 pn2o. Bu guruxda 40 ga yaqin mineral bo’lib, eng asosiylari — torbernit va otenit. Asosan, geksagonal singoniyada … Read More