Category: X harfi

XAMELEON (Yunoncha chamaileon) — osmonning Janubiy qutbi yaqinidagi yulduz turkumi. Pashsha, Kil, Uchar Baliq, Stol tepa (supa tog’), oktant va Jannat qushi yulduz turkumlari orasida joylashgan. Eng Ravshan yulduzi 4-yulduz … Read More

XAMAMASU — Yaponiyadagi shahar, Xonsyu oroli Markaziy qismining Janubda. Aholisi 582,1 ming kishi (2000). Baliq ovlash porti. Mototsikllar ishlab chiqarish va mashinasozlik tarmoqlarining yirik markazi. Kimyo, to’kimachilik, yog’ochsozlik korxonalari mavjud. … Read More

XALAPA — Meksikaning Sharqiy qismidagi shahar. Verakrus shtatining ma’muriy markazi. Aholisi 390 ming kishi (2000). Transport yo’llari chorrahasi. Plantasiya xo’jaligi (kofe, shakarqamish, tamaki) rnining savdo markazi. Oziq-ovqat, mashinasozlik, to’qimachilik, yog’ochsozlik, … Read More

XAYD TOMAS (1636-1703) ingliz sharqshunosi va tarjimoni. Oksford universitetining professor. Bodleyan kutubxonasining ilmiy nazoratchisi. Ulug’bekning yulduzlar jadvalini uchta forscha qo’lyozma bo’yicha tekshirib, “Jayxunning har ikki tomonining qudratli hokimi ulug’ Amir … Read More

XADRAMAUT, Xadramavt — Yamandagi tarixiy viloyat. Miloddan avvalgi 1-ming yillik — milodiy 1-ming yillikning 1-yarmida Xadramaut hududida milodiy 3-asrda Saba, 4-asrda Him’yariy podsholigi tarkibiga kirgan davlat mavjud bo’lgan. 7-asrdan turli … Read More

XAGGINS (HUGGINS) CHARLZ BRETON (1901.22.9, Galifaks, Kanada) — amerikalik xirurg va onkolog; AQSh milliy Fanlar Akademiyasi a’zosi (1949 yildan). 1927 yildan Chikago universitetida ishlagan (1936 yildan xirurgiya professori). 1951— 69 … Read More

XALQARO SUD – BMTning asosiy sudlov organi. 1945 yil tashkil topgan. Davlatlar o’rtasidagi yuridik nizolarni ularning roziligi bilan hal qiladi va huquqiy masalalar bo’yicha tavsiyaviy xulosalar beradi. 15 nafar sudyalardan … Read More

XALQ XO’JALIGI — muayyan mamlakatning mehnat taqsimoti orqali o’zaro bog’langan ishlab chiqarish tarmoqdari majmui, butun mamlakat xo’jaligi, iqgisodiyoti. “Xalq xo’jaligi” atamasi O’zbekiston tarixining sovet davrida keng qo’llanilgan. Hozirgi davrda milliy … Read More

XALXA (mo’g’ulcha xalx — qalqon, yopinchiq) — shimoliy Mongoliya hududining tarixiy nomi (etnonim sifatida Aholisi nomida saqlanib qolgan). Mo’g’ul yilnomalarida 15-asrda 5 ta o’toq (otok) dan iborat bo’lgani qayd etilgan. … Read More

XALTALI OLMAXONLAR (Petaurus) — kuskuslar oilasiga mansub xaltali sut emizuvchilar. Tanasining uzunligi 12— 32 santimetr, dumi 15-48 santimetr. Oldingi va keyingi oyoqlari orasi teri parda bilan tutashgan. 4 turi bor. … Read More