Category: Y harfi

YOGA (sanskritcha — birlashish, muloqot) -1) inson ruhiyati va fiziologiyasini boshqarish ta’limoti va metodi. “Xalos bo’lish” (moksha yoki Nirvana) holatiga erishishni maqsad qilib qo’ygan hind diniy va falsafiy tizimlarining tarkibiy … Read More

YIG’I MAROSIMI — o’lim va dafn marosimi bilan bog’liq udumlardan biri. O’lim oila boshiga tushgan og’ir musibat. Ko’p yerlarda, xususan, qishloq joylarda Yig’i marosimi odat tusiga kirgan bo’lib, ma’lum tartibda … Read More

YIRTQICHLAR, etxo’r hayvonlar (Carnivora) — sut emizuvchilarning bir turkumi. Kattaligi har xil. Tanasining uzunligi 20 santimetrdan (latcha) 3 metrgacha (oq ayiq). Og’irligi 0,1—700 kilogramm. Bu turkumga, asosan, yirtqich hayvonlar kiradi. … Read More

YIRTQICH PASHSHALAR, ktirlar (Asilidae) — qo’shqanotlilar turkumiga mansub hasharotlar oilasi. Yirtqich pashshalar yirik pashshalar bo’lib, tanasining uzunlihi 4-40 millimetr. Boshi keng va harakatchan, mustahkam xartumi bor, qorni uzun va yassi, … Read More

YIRING, madda, fasod, patos — yallig’langan joyda to’planadigan suyuqlik (ekssudat); leykositlar (oq qon tanachalari), monositlar, neytrofillar, oqsillar, shuningdek, to’qimalarning parchalanish mahsulotlaridan iborat. Yiring yiringlatuvchi mikroblar (stafilokokklar, streptokokklar, gonokokklar va boshqalar), … Read More

YILQICHILIK — chorvachilik tarmog’i. Otlarni urchitish, ko’paytirish, zotini takomillashtirish, naslchilik ishlari bilan shug’ullanadi. Yilqichilik ishchi hayvon tariqasida arzon, samarali energiya manbai. Yilqichilik xilma-xil qishloq xo’jalik ishlarida, sanoat korxonalarida, geologlarning razvedkachilik-qidiruv … Read More

YILNOMA, solnoma — tarixiy asar. Yilnoma, odatda, tarixiy voqealarning bevosita ishtirokchisi yoki guvohi bo’lgan qalam axli tomonidan yoziladi. Yilnoma muallifi muarrix (tarixchi) deb nomlangan. Yilnoma yozish Sharq mamlakatlarida qadimdan mavjud … Read More

YILLIK HALQA, yillik qavatlar — 1) o’simliklarda ksilema (yog’och) ning o’sish zonalari; yoz-qishning almashinishiga karab, kambiy faoliyatining o’zgarishi natijasida vujudga keladi. Daraxtlarning poyasi, shoxi va ildizini ko’ndalangiga kesib Yillik halqani … Read More

YILLIK MAROM, mavsumiy marom — biologik jarayonlar va hodisalar intensivligi hamda xarakterining yillik davriy takrorlanib turishi bilan bog’liq bo’lgan o’zgarishlar; qutblardan tortib to tropik zonalargacha bo’lgan hududlardagi barcha organizmlarda kuzatiladi. … Read More