Category: Ya harfi

YASAMA SO’Z — yasovchi qo’shimchalar yordamida hosil qilingan so’z: bedazor, ishchi, yozuvchi, maktabdosh, odamsimon; bepul, boobro’, sermeva. O’zbek tilida yasama so’z hosil qilishning quyidagi ko’rinishlari mavjud: 1) o’zakdan yasash (ish+chi): … Read More

YASOVULBOSHI — Turkiston xonliklarida saroy mansablaridan biri. Masalan, Xiva xonligida Yasovulboshining qo’lida mirshabxona, qamoqxonalar, shuningdek, xonni qo’riqlash ishlari bo’lgan. Maxfiy farmonlar ham Yasovulboshi orqali o’tgan. Yasovulboshi ko’chmanchilardan tuzilgan askariy qismlarga … Read More

YATROGEN KASALLIKLAR (Yunoncha— vrach va — yaratish, tug’dirish), yatrogeniyalar, psixogeniyalar — vrach yoki boshqa tibbiyot xodimlarining ehtiyotsizlik bilan aytgan noo’rin gaplari, xatti- harakatlarining bemor psixikasiga ta’sir etishidan kelib chiqadigan kasalliklar. … Read More

YASUGAY BAHODIR, Esugay Bahodir (? — taxminan 1168) — Mo’g’ulistondagi ko’chmanchi qabilalar Ittifoqidan birining rahbari. Chingizxonning otasi. Yasugay Bahodirning otasi — Bartan Bahodir, bobosi — Qobulxonlar ham qabila sardori bo’lishgan. … Read More

YAXTON VOLFRAM KONI — Samarqand viloyati Urgut tumanidagi kon. Urgut shahridan 10 kilometr shimolda joylashgan. Yaxton volfram koni hududida yana bir qancha mayda volfram konlari va namoyondalari (Choshtepa, Kamongaron, Zinak … Read More

YAXSHILIK VA YOMONLIK — axloqshunoslik fanining juft tushunchasi. Odamlarning xatti-harakatlariga, ijtimoiy hodisalarga berilgan ijobiy yoki salbiy bahoni ifodalaydi. Yaxshilik — eng muhim fazilat bo’lib, inson faoliyatining asl va azaliy mohiyatini … Read More

YASSI OYOQ — oyoq panjasi gumbazining yalpayib, tekis bo’lib qolishi. Oyoq bo’yiga yoki eniga yassi bo’lishi mumkin, goho har ikkisi birga uchraydi. Oyoq eniga yassi bo’lsa, uning tagi eniga yalpayadi, … Read More

YASSI — Ruminiyaning shimoliy Sharqiy qismidagi shahar, Baxluy daryosi bo’yida. Yassi judesining ma’muriy markazi. Aholisi 348,1 ming kishi (1998). Transport yo’llarining yirik chorrahasi. Ruminiya Sharqining muhim iqtisodiy va madaniy markazi. … Read More

YASSITEPA, Yassidepe — Turkmanistondagi Qaahqa aholi punktidan 9 kilometr shimoli g’arbda joylashgan qadimiy manzilgoh xarobasi (miloddan avvalgi 4-ming yillik). 1950-51 yillarda S.A.Ershov va 1952 yil B.A.Kuftinlar tomonidan tadqiq etilgan. Xom … Read More

YAXONTOV VLADIMIR VLADIMIROVICH (1899.23.11, hozirgi Rossiya Federatsiyasi kurgan gubernyasi, Shadrin tumani — 1970.17.1, Toshkent) — entomolog olim. O’zbekiston Fanlar Akademiyasi muxbir a’zosi (1956), professor (1935), O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi … Read More