Category: Z harfi

ZEFIR — 1) o’ziga xos ensiz bo’ylama yo’llari bo’lgan ipgazlama. Bo’ylama yo’llarni yo’g’on tanda iplari yoki rangli iplar hosil qiladi. Zefirdan, asosan, erkaklar ko’ylaklari tikiladi; 2) qandolatchilik mahsuloti, shirinlik. Marmeladning … Read More

ZERCHA — har xil buyumlarni teshish uchun ishlatiladigan ostlik moslama. Po’lat yoki temirdan o’rtasi teshik qilib doyra yoki to’rtqirra shaklda yasaladi. Buyumlarga teshik ochishda ularning ostiga qo’yiladi. Chunonchi taqagar Zerchasi … Read More

ZERU BAM, zir (zil) u bam (forscha — past va baland) — 1) o’rta asrlarda Turkiston, Eron, Ozarbayjon xalklari musiqa amaliyoti va nazariyasida eng ingichka (zer) va yo’g’on (Bamm) tovush … Read More

ZENON (ZENON ELEATES) Eleyalik (miloddan avvalgi taxminan 490-430, Eleya, Janubiy Italiya) — yunon faylasufi. Eleya maktabi namoyandasi. Parmenidning o’zgarmas, bo’linmas borliq haqidagi ta’limotini rivojlantirdi, o’zining 45 paradoksi (aporiya) ni olg’a … Read More

ZENON (ZENON) KITIONLIK (miloddan avvalgi taxminan 336-264) — yunon faylasufi, stoisizm falsafiy maktabining asoschisi. Kipr orolidagi Kition shahrida savdogar oilasida tug’ilgan. U falsafani 3 qismga — mantiq, etika va fizikaga … Read More

ZENKER (nemischa Senker) — tsilindrik teshiklarning devorlariga va ularning shakldor qismlariga ishlov berish (zenkerlash) uchun qo’llaniladigan ko’p tig’li metall kesish quroli. Parmadan 3-6 kesuvchi qirrasi borligi bilan farq qiladi. Yaxlit, … Read More

ZENIT TELESKOP – Zenit atrofidagi yulduzlarning Zenitdan uzoqliklarini o’lchashda qo’llaniladigan astronomik asbob. Joyning kengligini aniqlash uchun ishlatiladi. Teleskop azimutal qurilmaga o’rnatilgan bo’lib, uning fokal tekisligiga okulyar mikrometr mahkamlangan. Zenit teleskopning … Read More

ZENIT ARTILLERIYASI – havo hujumiga qarshi ishlatiladigan qurol turi.

ZENIT (Arabcha — yo’l, yo’nalish) — osmon gumbazining kuzatuvchi tepasida joylashgan nuqtasi; shoqul (vertikal) yo’nalishining osmon gumbazi bilan kesishish joyi. Bu nuqta osmonda kuzatuvchining o’rniga bogliq ravishda o’zgarib boradi. Zenitning … Read More

ZENDLAR — G’arbiy va Janubiy Erondagi qabila, shuningdek, Eronda 1760— 94 yillarda hukm surgan sulola. Karimxon ismli qabila boshlig’i Zendlar sulolasiga asos solgan. Zendlar sulolasi 1794 yilda qojarlardan yengilgach, barham … Read More