Category: Z harfi

ZEYEMAN (Zeeman) Piter (1865.25.5, Zonnemayre — 1943.9.10, Amsterdam) — niderland fizigi. Ilmiy ishlari optika, magnitooptika, atom spektroskopiyasiga oid. Magnit maydon ta’sirida spektral chiziqlarning ajralish hodisasini ochdi. Bu kashfiyoti elektron nazariyasini … Read More

ZEYEBEK EFFEKTI — ketma-ket ulangan turli o’tkazgichlardan iborat elektr zanjirda elektr yurituvchi kuch (e. yu. k.) — termoeyuk hosil bo’lishi; bunda o’tkazgichlar o’rtasidagi kontaktlar har xil temperaturalarda tutib turiladi. Termoelektr … Read More

ZEVS — yunon afsonalarida oliy Xudo; xudolar va odamlar hukmdori. Kronos va Reyaning o’g’li. Xudolarning uchinchi avlodiga mansub. Tartarda o’z otasi va boshqa titanlarni yengib, Olimp tog’ida hukmron bo’lgandan keyin … Read More

“ZEVARXON” — o’zbek xalq dostoni. Mavzui va uslubi jihatidan yozma adabiyotdagi sarguzasht asarlarga yaqin. Dostonda muhabbat, sadoqat va do’stlik g’oyalari tarannum etiladi. Unda Bog’dod shahzodasi Zevarxon ov vaqtida Shamshod podshosining … Read More

ZEVARSOY — Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumanidagi soy, yuqori oqimida Divlonsoy, o’rta oqimida Divloqsoy deb ham ataladi. Kishtut soyining oxirgi chap irmog’i. Hisor tizmasining Janubiy tarmog’i — Qoldirg’i tog’ining shimoliy g’arbiy … Read More

ZEVAR (forscha — bezak) — 1) poyabzaldo’zlikda mahsining boshlig’i bilan sog’i birikkan joyga va kavush qirg’og’iga rangdor ipak bilan tikiladigan chok; 2) tig’kashlikda tig’ning Luxi; gulabardorlikda gulaning javzasiga bog’langan ip.

ZEBUNNISO BEGIM (1643 Dehli — 1721) — shoira, ma’rifatparvar. Boburiylar sulolasidan Avrangzebning qizi. Onasi Dilrasobonu Gulbadan begimning avlodlaridan. Bareliy (“Tazkirai shoiroti urdu” — “Urdu shoirlarining tazkirasi”), Sherxoni Ludiy (“Mirot ul-xayol” … Read More

ZEBRALAR, Afrika yovvoyi otlari (Equus) — otlar kenja urug’i. Tanasining uzunlihi 200-240 santimetr, bo’yi yag’rinidan 120-140 santimetr, dumi — 47— 54 santimetr, vazni 350 kilogrammgacha. Tanasining rangi — oq va … Read More

ZEBO PARI — maqom sho’balarida va mumtoz ashulalarda namud o’rnida qo’llaniladigan mashhur avj. Taxminlarga ko’ra, bu avjni Zebo pari taxallusli farg’onalik mashhur xonanda va sozanda-bastakor Abdurahmon (19 asr) ijod qilgan … Read More

ZEBIGARDON, zebisina — ziynat buyumi, ayollarning bo’yinga taqilib ko’krakka tushib turadigan taqinchog’i. Zebigardon shakldor yirik turunj va unga ikki tomonidan simmetrik birlashgan 6 huqqachalardan iborat bo’lib, ular o’zaro halqa, sadaf, … Read More