Category: Z harfi

ZARYAD — 1) elektr Zaryad — elektromagnit maydon manbai; zaryadlangan zarralarning uzaro elektromagnit ta’sirlashuvi intensivligini ifodalaydigan fizik kattalik. Bir xil ishorali Zaryadlar bir-biridan itariladi, har xil ishorali Zaryadlar esa bir-biriga … Read More

“ZARYA SURXANA” (“Surxon tongi”) — Surxondaryo viloyati hokimligining ijtimoiy-siyosiy gazeta. Termiz shahrida rus tilida haftada 2 marta chiqadi. Dastlab 1941 yil 10 avgustdan “Leninskoye Znamya” (“Lenin bayrog’i”) nomi bilan nashr … Read More

ZARCHO’VA (Curcuma) — zanjabildoshlarning oilasiga mansub ko’p yillik o’t o’simlik. 50 dan ortiq turi bor. Ikki turi Osiyo, Afrika va Avstraliyaning tropik hududlarida o’sadi. Hindiston, Indoneziya, Xitoyning Janubda ekiladigan (S. … Read More

ZARCHOPON — qovunning o’rtapishar navi. O’zbekiston sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ilmiy tadqiqot institutida shirali va mahalliy Cho’gari navlarini duragaylab yaratilgan (1986; R. Hakimov, A. S. Shchukina). Shakli cho’ziq yoki … Read More

ZARURIYAT VA TASODIF – borliqdagi narsa va hodisalar o’rtasidagi o’zaro aloqadorlikni ifodalovchi falsafiy tushunchalar. Zaruriyat — narsa va hodisalarning tabiatidan kelib chiqadi, ularning ichki qonuniyatini ifoda qiladi. U muayyan sharoitda … Read More

ZARURIY MUDOFAA – jinoyat huquqida hujumdan qonuniy tarzda himoyalanish. Odatda, qonunda Zaruriy mudofaa holatida qilingan va tajovuzchiga shikast va zarar yetkazgan harakat, agar u Zaruriy mudofaa chegarasidan chiqmagan, ya’ni himoya … Read More

ZARTEPA — Termiz shahridan 26 kilometr shimoli g’arbda joylashgan qadimgi shahar xarobasi. Zartepa 1951-52 yillarda arxeolog L. I. Albaum tomonidan tekshirilgan. Zartepa kvadrat shaklida bo’lib, devorlarining uzunligi 400 metrdan. Sharqiy … Read More

ZARRABIN (Arab, zarra — mayda va fors, bin — ko’rmoq fe’lining o’zagi) — mikroskopning qadimgi nomi.

ZARRA-ANTIZARRA JUFTI – zarralar bilan antizarralarning bir vaqtda birgalikda (juft holda) hosil bo’lishi. Bu jarayon energiya, impuls va boshqa kattaliklarning saqlanish qonunlariga bo’ysunadi. Zarra-antizarra jufti xreil bo’lishi yadro bilan to’qnashuvchi … Read More

ZARRA — oz sonli elementar zarralardan tashkil topgan modda ulushlari. Masalan, tutun Zarralari, chang Zarralari, havodagi suv Zarralari, molekulalar, atomlar, yadrolar, nuklonlar va boshqalar. O’lchamlariga qarab Zarra makrozarralar yoki mikrozarralarga … Read More