Og’irlik, vazn

Og’irlik, vazn — yer tortish kuchi maydonida tinch turgan jismning uning erkin tushishiga to’sqinlik qiladigan gorizontal tayanch (yoki osma) ga ta’sir kuchi. Nyutonning ikkinchi qonuniga ko’ra, jismning vazni P=m(g — a) =F(h — a/g), bunda: t — jism massasi, g— erkin tushish tezlanishi, a — tashqi kuchlar ta’sirida jism erishgan tezlani- shi, G’ — tortishish kuchi va yerning sutkalik aylanishi tufayli hosil bo’luvchi kuchning geometrik yig’indisidan iborat og’irlik kuchi, a =0 bo’lganda vazn og’irlik kuchiga teng, g=a bo’lganda vazn nolga teng bo’ladi, ya’ni vaznsizlik holati yuzaga keladi. Vazn — o’zgaruvchan kattalik, u joyning geografik kengligiga bog’lik (qutbda u ekvatordagiga qaraganda kattaroq qiymatga ega bo’ladi). Jismning ekvatordagi vazni qutbdagi vazniga qaraganda 1/288 marta kichik. Vazn va massa har xil fizik kattalik. Vazn jism xarakteristikasi bo’la olmaydi. Jismning xarakteristikasi — bu uning massasidir. Xalqaro birliklar tizimisida vazn og’irlik kuch birligi Nyuton (N)da, massa — massa birligi kilogramm (kg) da o’lchanadi.