Profag

Profag (Yun. pro — ilgari va … fag) — bakteriya hujayrasida xromoso- ma b-n bir vaqtda replikasiya kilina- digan urta miyona bakteriofag genomi; bakteriofagning latent (yashirin) in- fektsiyasiz shakli. Odatda, bunday fag Ge- nomi P. holatga utishdan oldin bakteriya xromosomasining muayyan qismiga biri- kib oladi, ba’zan birikmasdan bakteriya hujayrasida DNK halqasi shaklida joy- lashadi. Fag genomi b-n birikkan bakte- riya lizogen bakteriya deyiladi. P.ning hujayrani emiradigan geni repressiya qilinganligi (ta’siri tuxtatilgani) tufayli bakteriya uchun zararsiz bulib qoladi. P. holatga o’tgan fag genomi bak- teriya xromosomasi b-n birga replikasiya qilinadi. Ammo lizogen bakteriyalardan ayrimlari (mln. dan bittasi)da induk- tsiya yuz berishi, ya’ni P. yana bakteriya hujayrasini zararlaydigan formaga o’tib qolishi mumkin. P. induktsiyasi tezligi ayrim omillar (mas, ultrabi- nafsha nurlar) ta’sirida tezlashishi mumkin. P.faggeno-mi kodlashtiradigan fermentlar yorda-mida katalizlanadi. P. induktsiyasida fag genomiga bakteriya xromosomasining ayrim qismlari (P. xromosomaga birikkanida) yoki bakte- riya DNK si parchalari (P. xromosomaga qo’shilmaganida) kirib qolishi mumkin. Bunday faglardan maxsus va umumiy trans-duktsiya sohasidagi tajribalarda foy-dalaniladi.