? BAYRAMLAR:
? Xalqaro Ona Yer kuni.
? MILLIY BAYRAMLAR:
?? Buyuk Britaniya — Stiven Lourens kuni.
?? AQSh — Konfederatsiyani xotirlash kuni.
?? Serbiya — Xolokost qurbonlari xotirasi kuni.
?? Braziliya — Braziliya kashf etilgan kun.
?? Rossiya — Norasmiy dasturchilar kuni.
?? Braziliya — Qiruvchi aviatsiya kuni.
? VOQEALAR:
- 1370 — Bastiliyaning qurilishi boshlandi.
- 1500 — Pedru Alvaresh Kabral boshchiligidagi portugal eskadrasi bo‘lg‘usi Braziliya yerlariga kelib tushishdi.
- 1509 — Otasining o‘limidan so‘ng Genrix VII taxtga o‘tirdi.
- 1529 — Ispaniya va Portugaliya Saragos bitimini imzolashdi.
- 1662 — Karl II Angliyaning muhim ilmiy markaziga aylangan London Qirollik Jamiyati ustavini tasdiqladi.
- 1793 — Jorj Vashington Yevropa davlatlarining inqilobiy Fransiyaga qarshi urushida AQSh ning neyteraliteti haqidagi Deklaratsiyani e’lon qildi.
- 1794 — Kostyushko qo’zg’oloni: Vilena qo’zg’oloni boshlandi.
- 1832 — Nikolay I ning farmoniga ko‘ra Rossiya Tashqi ishlar vazirligi tashkil qilindi.
- 1834 — Janubiy Atlantikadagi Muqaddas Yelena oroli Britaniya qirollik mustamlakasi deb e’lon qilindi.
- 1838 — Angliyaning “Siruis” yo‘lovchi paraxodi yelkanlarsiz birinchi marta Atlantika okeanidan suzib o‘tib Nyu-Yorkka yetib keldi.
- 1863 — Moskva shahar dumasining birinchi majlisi bo’lib o’tdi.
- 1864 — AQSh Kongressi qaroriga ko‘ra barcha banknotlarda “In God We Trust” yozuvi qo‘llanila boshladi.
- 1889 — AQSh prezidenti Benjamin Franklin oq tanlilarning Oklaxomada o‘rnashishi uchun ruxsat berdi.
- 1898 — Ispaniya — amerika urushi arafasida AQSh floti Kubani qamal qilishni boshladi.
- 1915 — Birinchi jahon urushi: Germaniya Ipr shahridagi Angliya-Fransiya qo‘shinlariga qarshi xlor yordamida toksin moddalarni ishlatishni kengaytirdi.
- 1918 — Turkiya tazyiqi ostida Rossiyadan mustaqil Zakavkazye Federativ Respublikasi tuzilganligi e’lon qilindi.
- 1930 — Buyuk Britaniya, Yaponiya va AQSh birgalikda “London dengiz bitimi”ni imzoladilar.
- 1939 — Jefri Stefenson Slingsbining “Gall” planyorida La-Mansh bo‘g‘ozi ustudan birinchi parvozni amalga oshirdi.
- 1943 — Albert Hofmann LSD ning gallyutsinogen xususiyatlari haqida birinchi hisobotni taqdim etdi.
- 1945 — “Berlin operatsiyasi” vaqtida Qizil Armiyaning ilg‘or qismlari III reyxning poytaxtiga kirishdi va Berlinni shturm qilishni boshlashdi.
- 1952 — 35 million amerikalik Nevada shahrida yadro bombasi sinovining guvohi bo‘lishdi.
- 1964 — Tanganika va Zanbizar o‘zlarining yagona Tanzaniya davlatiga birlashganini e’lon qilishdi.
- 1969 — Xyustonda ilk bor inson ko‘zini ko‘chirish amaliyoti o‘tkazildi.
- 1970 — Atrof-muhitni muhofaza qilish maqsadida AQSh jamoatchiligi tashabbusi bilan birinchi aksiya o’tkazildi, keyinchalik bu kun BMT Bosh Assambleyasi tomonidan Xalqaro Ona Yer kuni sifatida belgilandi.
- 1980 — Kanada Moskva Olimpiya o’yinlariga boykot e’lon qildi.
- 1983 — “Shtern” nemis jurnali Gitlerning kundaliklarini chop eta boshladi (keyinchalik bu soxta ekanligi ayon bo‘ldi).
- 1993 — Mosais veb-brauzerining birinchi versiyasi chiqarildi.
- 2004 — Xitoyda ikki poyezd to‘qnashuvida kamida 150 odam halok bo‘ldi.
- 2005 — Xitoyning Chunsin shahri chekkasida kimyoviy zavoddagi portlash natijasida uchta bino vayron bo’ldi, 19 kishi bedarak yo’qoldi.
- 2010 — AQSh qirg’oqlari yaqinidagi Meksika ko’rfazida neft platformasi yong’in tufayli yakson qilindi.
? TAVALLUDLAR:
- 1451 — Izabella Kastilskaya (1504) — Kastiliya va Leon qirolichasi (1474-1504).
- 1518 — Antuan de Burbon (1562) — Navarra qiroli, Fransiya taxtidagi Burbonlarning birinchi vakili Genrix IV ning otasi.
- 1592 — Vilgelm Shikkard (1635) — nemis astronomi, matematigi va sharqshunosi, birinchi arifmometr (qoʻshish mashinasi) ni yaratgan.
- 1724 — Immanuil Kant (1804) — nemis faylasufi.
- 1766 — Anna Luiza Jermena de Stal (1817) — fransuz yozuvchisi, adabiyot nazariyotchisi, publitsist.
- 1834 — Gaston Plante (1889) — fransuz fizigi, qoʻrgʻoshinli akkumulyator ixtirochisi.
- 1839 — Avgust Vilgelm Eyxler (1887) — oʻsimliklarning keng qoʻllaniladigan birinchi tasnifini yaratgan nemis botanigi.
- 1853 — Alfons Bertilyon (1914) — fransuz kriminologi, antropologi, sud-tibbiy identifikatsiya tizimini ishlab chiqqan.
- 1870 — Vladimir Lenin (1924) — Rossiyalik inqilobchi, sovet siyosiy va davlat arbobi, “jahon inqilobining dohiysi”.
- 1876 — Róbert Bárány (1936) — avstriyalik otorinolaringolog, Nobel mukofoti sohibi (1914).
- 1899 — Vladimir Nabokov (1977) — rus va amerika yozuvchisi, shoir, tarjimon, adabiyotshunos va entomolog-olim.
- 1902 — Gʻabit Musrepov (1985) — qozoq adibi va jamoat arbobi.
- 1904 — Robert Oppengeymer (1967) — amerika fizigi, atom bombasining yaratuvchisi.
- 1912 — Malik Qayumov (2010) — kinorejissyor, kinooperator, Oʻzbekiston xalq artisti (1948). SSSR Xalq artisti (1967).
- 1919 — Donald Kram (2001) — amerikalik bioximik, Nobel mukofoti sovrindori.
- 1925 — Mamatxon Ubaydullayev (2010) — aktyor, Oʻzbekiston xalq artisti (1982).
- 1929 — Maykl Frensis Atiya (2019) — britaniyalik matematik.
- 1937 — John Joseph „Jack“ Nicholson — amerikalik aktyor, rejissor, kinodramaturg va produser. Nicholson kino tarixidagi eng buyuk aktyorlardan biri hisoblanadi.
- 1942 — Oydin Hojieva — O’zbekiston xalq shoirasi.
- 1944 — Yormuhammad Muborakov (1999) — mexanik olim, Oʻzbekiston FA akademigi (1994).
- 1957 — Donald Tusk — Polsha premyer ministri (2007-2014).
- 1964 — Igor Danilov — Rossiyalik dasturchi, Dr. Web antivirusining yaratuvchisi.
- 1965 — Fikret Kushkan — turkiyalik aktyor.
- 1974 — Vasiliy Virastyuk — Ukrainada xizmat ko’rsatgan sport ustasi, «Jahonning eng kuchli odami» unvoni sohibi.
- 1975 — Hosila Rahimova — xonanda, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan artist.
- 1982 — Kaka — Braziliya futbolchisi, jahon chempioni (2002).
- 1986 — Ember Lora Herd — amerikalik kino va televideniye aktrisasi.
- 1989 — Yasper Sillessen — gollandiyalik futbolchi, darvozabon.
- 1990 — Eve Myurxed — shotlandiyalik kyorlingchi, Olimpiya chempioni.
- 1999 — Maryana Naumova — rossiyalik sportchi, pauerlifting bo’yicha jahon rekordchisi va chempioni, jamoat arbobi.