24 mart kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Xalqaro xabar tarqatuvchilar kuni.
?? Butunjahon silga qarshi kurash kuni.
?? Inson huquqlari va jabrlanuvchilar qadr-qimmatining qo’pol buzilishi bilan bog’liq xalqaro haqiqatni o‘rnatishga bo’lgan huquq kuni.
? Parovozning tug’ilgan kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Serbiya — NATO bombardimoni qurbonlarini xotirlash kuni.
?? Polsha — Milliy hayot kuni.
?? Uganda — Daraxt ekish kuni.
?? Kongo DR — Qahramonlar kuni.
?? Argentina — Haqiqat va adolat uchun xotira kuni.
?? Shimoliy Mariana orollari — Hamdo’stlik kelishuvi kuni.

? VOQEALAR:

  • 1084 — Germaniya imperatori Genrix IV Rimni egalladi.
  • 1155 — Yuriy Dolgorukiy Kiyevni egalladi va taxtga o‘tirdi.
  • 1603 — Shotlandiya qiroli Yakov I nomi bilan Angliya taxtiga o‘tirdi.
  • 1753 — Rossiya imperiyasida o‘lim jazosi bekor qilindi.
  • 1794 — Polshada ozodlik qo’zg’oloni boshlandi.
  • 1801 — Fitna natijasida Rossiya Imperatori Pavel I o’ldirildi.
  • 1802 — Ingliz ixtirochisi Richard Trevitik parovoz uchun birinchi patent oldi.
  • 1822 — Angliyalik Uilyam cherkovi birinchi bo’lib yozuv mashinkasi yozuvchisiga patent berdi.
  • 1882 — Robert Kox sensatsion ma’ruza qildi — u sil kasalligini keltirib chiqaradigan bakteriyani ajratishga muvaffaq bo’ldi.
  • 1898 — birinchi Amerika avtomobili sotildi.
  • 1917 — Fransiya, Buyuk Britaniya va Italiya Rossiyaning Muvaqqat hukumatini tan olishdi.
  • 1930 — Mitti sayyora hozirgi nomi bilan — Pluton deb atala boshlandi.
  • 1955 — AQShda birinchi dengizdagi neft minorasi qurildi.
  • 1972 — Dunyo kinematografi tarixidagi eng yaxshi kinolardan bo’lgan «Cho’qintirgan ota» filmi premyerasi bo’lib o’tdi.
  • 1973 — Pink Floyd “The Dark Side of the Moon” albomini chiqardi.
  • 1976 — Iflos urush: Argentina Prezidenti oʻgʻirlandi.
  • 1990 — Islom Karimov OʻzSSR Prezidenti etib saylandi.
  • 1992 — O‘zbekiston Respublikasining Chegara qo‘shinlari  tashkil  etildi.
    -1999 — NATO Yugoslaviyani bombardimon qilishni boshladi.
    -2005 — Qirgʻizistondagi “lola inqilobi“ natijasida Prezident Asqar Akayev mamlakatdan quvildi.
  • 2008 — Pekinda olimpiya mash’alasi yoqildi.
  • 2014 — Toshkent shahrida Inxa universiteti tashkil topdi.
  • 2018 — Yekaterinburgda dunyodagi eng baland tashlandiq bino — qurilishi tugallanmagan teleminora buzib tashlandi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1808 — Mariya Malibran (1836) — ispan opera xonandasi.
  • 1871 — Aleksandr Shmidt (1939) — sovet sharqshunos-arabshunosi.
  • 1872 — Oʻrdubodiy Muhammad Said (1950) — ozarbayjon yozuvchisi va dramaturgi, Ozarbayjonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1938).
  • 1874 — Garri Gudini (1926) — amerikalik ko‘zboylog‘ich.
  • 1884 — Peter Debay (1966) — niderlandiyalik va amerikalik fizik va kimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1936).
  • 1891 — Sergey  Vavilov (1951) — rus fizigi, jamoat arbobi. 
  • 1903 — Adolf Butenandt (1995) — nemis kimyogari va biokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1939).
  • 1906 — Klaudiya Shuljhenko — sovet pop qo’shiqchisi, teatr va kino aktrisasi, xalq artisti.
  • 1911 — Bernard Katz — ingliz fiziologi, Nobel mukofoti sohibi (1970).
  • 1911 — Joseph Roland Barbera (2006) —  Amerikalik animator, rejissyor va prodyuser.
  • 1917 — Kendryu Jon Kouderi (1997) — ingliz biokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1962).
  • 1920 — Vasiliy Stalin — Sovet harbiy uchuvchisi, aviatsiya general-leytenanti,  I.V. Stalinning kichik o‘g‘li.
  • 1921 — Vasiliy‘Smislov (2010) — sovet va rus shaxmatchisi, 7-jahon chempioni.
  • 1926 — Dario Do — italyan dramaturgi, Nobel mukofoti sohibi (1997).
  • 1930  — Stiv Makkuin (1980) — Amerikalik kinoaktyor.
  • 1940 — Shukur Xolmirzayev — Taniqli o‘zbek yozuvchisi, Oʻzbekiston xalq yozuvchisi (1991). 
  • 1950 — Aleksandr Buynov — rossiyalik estrada xonandasi, xalq artisti.
  • 1956 — Steven Antony Ballmer — Microsoft kompaniyasining bosh direktori (2000 – 2014).
  • 1969 — Ilir Meta — Albaniyalik diplomat va siyosatchi, Albaniya Prezidenti (2017-yildan).
  • 1970 — Lara Flynn Boyle — amerikalik kinoaktrisa.