Masshtab

Masshtab (nem. Ma|3stab, map — o’lchov va stab — tayoq), miqyos — chizma, plan, aerofotos’yomka yoki xaritadagi nuqtalar orasidagi uzunlikning joy- dagi masofalar uzunligiga nisbati. M. sonli, chiziqli va ko’ndalang bo’ladi. Sonli M. kasr yoki nisbat b-n berila- Di. bunda xaritadagi 1 sm joyga 1000 sm tugri keladi, demakdir. Chizikli M. sm larga bo’lingan chiziq b-n ko’rsatiladi. Bu chiziqda xaritadagi 1 sm ga joydagi necha m yoki km to’g’ri kelishi ko’rsatib qo’yilgan bo’ladi. Plan va xaritada 2 nuqta orasidagi masofani aniq o’lchash va o’lchangan masofalarni xarita yoki planga tushirish uchun kundalang M. ham ishla- tiladi. Kundalang M. ba’zi bir geodezik asboblarda va maxsus lineykalar b-n chi- zib berilishi mumkin. Geografik xari- talarda sonli M. xaritadagi bir nuqtaga yoki birorta chiziqqa tegishli bo’ladi, qolgan joylardagi uzunliklar xusu- siy M. asosida aniqlanadi. Geografik xaritalardagi masofalar xususiy M. b-n maxsus formula yordamida hisoblab chiqariladi.