12 yanvar kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? AQSh — Farmasevtlar kuni.
?? Jazoir — Berbercha Yangi yil.
?? Hindiston — Yoshlar kuni.
?? Rossiya — Prokuratura xodimlari kuni.
?? Tanzaniya — Zanzibar inqilobi kuni.
?? Turkmaniston — Xotira kuni (1871-yilgi Go‘ktepa fojeasini xotirlash).
?? Ukraina — Siyosiy mahbuslar kuni.

? VOQEALAR:

  • 930 — Karmatlar rahnamosi Abu Tohir tomonidan Makka shahrini talash boshlandi.
  • 1570 — Podsho Ivan IV qo‘shini Novgorodni egalladi, shaharda qatli om boshlandi.
  • 1780 — Syurixda “Syurxer Zaytung” gazetasi nashrdan chiqa boshladi.
  • 1816 — Fransiya hukumati Bonapartlar oilasini mamlakatdan abadiy surgun qilish to‘g‘risida farmon chiqardi.
  • 1848 — Ikki Sitsiliya qiroli Ferdinand II ga qarshi inqilob boshlandi.
  • 1879 — Janubiy Afrikada mahalliy zulus qabilalari va britan mustamlakachilari o‘rrtasida urush boshlandi.
  • 1919 — Berlinda spartakchilar qoʻzgʻoloni bostirildi.
  • 1913  — Iosif Jugashvili birinchi marta Stalin taxallusi bilan imzo chekdi.
  • 1928 — AQShda birinchi marta ayol kishi elektr stulda qatl qilindi.
  • 1932 — Xetti Karauey AQSH senatiga saylangan birinchi ayol bo’ldi.
  • 1936 — Sobiq SSSRda «Lokomotiv» sport uyushmasi tuzildi.
  • 1942 — Surxondaryo viloyatida Uzun tumani tashkil etildi.
  • 1943  — «Iskra» operatsiyasi boshlandi, natijada Leningrad blokadasi yorib o‘tildi.
  • 1945 — Ikkinchi jahon urushi: Visla-Oder operatsiyasi boshlandi.
  • 1950 — SSSRda xoinlik, shpionlik uchun yana o‘lim jazosi joriy qilindi.
  • 1959 — Berri Gordi “Motown Records” studiyasini ochdi.
  • 1964 — Zanzibarda davlat to‘ntarishi.
  • 1974 — Liviya va Tunis birlashib, Islom arab davlati tuzishganini e’lon qilishdi.
  • 1990 — Ruminiyada kommunistik partiyalar ta’qiqlandi.
  • 1993 — Chad O‘zbekiston suverenitetini tan oldi
  • 1993 — Buxoro viloyatida Qorovulbozor tumani tashkil topdi.
  • 1998 — Insonni klonlashtirishni ta’qiqlovchi protokol imzolandi.
  • 2010 — Toshkent shahrida «Vatanga qasamyod» haykali ochildi.
  • 2010 — Gaiti zilzilasi: 220 ming kishi halok boʻldi.
  • 2021 — Flash Player plagini ishlashni to’xtatdi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1580 — Yan Baptista van Gelmont (1644) — belgiyalik kimyogar, fiziolog, vrash va alkimyogar, gaz so‘zini o‘ylab topgan, muzning erish va suvning qaynash nuqtaasini harorat standartiga kiritgan.
  • 1628 — Sharl Perro (1703) — Fransuz shoiri va tanqidchi. Fransiya akademiyasi a’zosi.
  • 1746 — Johann Heinrich Pestalozzi (1827) — shveysariyalik pedagog , boshlangʻich taʼlim nazariyasi asoschisi.
  • 1863 — Svami Vivekananda (1902) — hind mutafakkiri, diniy islohotchi va jamoat arbobi. 
  • 1873 — Spiridon Luis (1940) — grek yengil atletikachisi, marafon yugurishida birinchi olimpiya chempioni (1896).
  • 1876 — London Jek (asl ism-sharifi Jon Griffit) (1916) — amerika yozuvchisi.
  • 1899 — Paul German Myuller (1965) — shveysariyalik kimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1948).
  • 1907 — Sergey Korolyov (1966) — sovet olimi, konstruktor, amaliy kosmonavtikaning asoschisi.
  • 1907 — Shohida Ma’zumova
    (1988) — Taniqli o‘zbek aktrisasi, O‘zbekiston xalq artisti (1955).
    Kun tarixi kanalidan olindi.
  • 1912 — Dinmuhammad Kunayev (1993) — Qozog‘iston Kompartiyasi MQ sekretari (1960-1962, 1964-1986).
  • 1931 — Leyla Erbil (2013) — 20-21-asrlar boʻsagʻasidagi yetakchi turk yozuvchilaridan biri.
  • 1936 — Ilyos Mallayev (2008) — buyuk oʻzbek-yahudiy shoiri, qoʻshiqchisi, dramaturgi, so’z ustasi va bastakori, Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist.
  • 1943 — Kamoliddin Rahimov (2015) — xonanda, Oʻzbekiston xalq artisti (1983).
  • 1949 — Xaruki Murakami — yapon adibi, tarjimon.
  • 1964 — Jeffrey Preston Bezos (Jeffrey Preston Jorgensen) — merikalik investor, Bezos Amazon.com, Inc.’ning asoschisi.
  • 1967 — Renata Litvinova — rus aktrisasi, ssenariynavis.
  • 1986 — Zlata Ognevich — ukrain qo‘shiqchisi.
  • 1987 — Rasul Kusherbayev — kelib chiqishi qozoq boʻlgan oʻzbek siyosatchisi, muharrir va jurnalist, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputati.