9 mart kun tarixi

ugun 9-mart 2024-yil, shanba.

? BAYRAMLAR:

? Xalqaro didjeylar kuni.
? Barbi qo‘g‘irchog‘i tug‘ilgan kun.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? AQSh — Barbi qo‘g‘irchog‘i kuni.
?? Indoneziya — Milliy Musiqa kuni.
?? Livan — O‘qituvchilar kuni.
?? Beliz — Milliy qahramonlar kuni.
?? AQSh — Amerigo Vespuchchi kuni.

? VOQEALAR:

  • 1074 — Papa Gregori VII barcha turmush qurgan ruhoniylarni cherkovdan badarg‘a qildi.
  • 1309 — Rim papasi Kliment V ning Avinyon tutqunligi boshlandi.
  • 1230 — Bolgar podshosi Ivan Asen II Klokotnitsa jangida imperator Feodor Komnin qo’shinlarini mag’lub etdi hamda uni oilasi va armiyasining bir qismi bilan asirga oldi.
  • 1500 — Vasko da Gama boshchiligidagi portugallar ekspeditsiyasi 13 ta kemada yo‘lga chiqdi.
  • 1617 — Stolbov kelishuvi tuzildi.
  • 1796 — Napoleon I Jozefina Bogarnega uylandi.
  • 1804 — Fransiya Luizianani rasman AQSh ga topshirdi.
  • 1822 — Charlz Grem sun’iy tishlar uchun patent oldi.
  • 1831 — Jazoirda “Xorijiy legion” tuzildi.
  • 1918 — Rossiya poytaxti Sankt-Peterburgdan Moskvaga koʻchirildi.
  • 1924 — Italiya mustaqil Riyeka shahrini anneksiya qildi.
  • 1932 — Pu I Manchjou-Go davlatining Oliy hukmdori lavozimini egalladi.
    — 1953 — Moskvada Iosif Stalinning dafn marosimi: tiqilinchda yuzlab odamlar halok bo‘lishdi. 
    -1956 — Tbilisida Nikita Xrushchyov siyosatiga
    qarshi norozilik namoyishlari bostirildi.
  • 1959 — Nyu Yorkda Barbi qoʻgʻirchogʻi namoyish qilindi.
  • 1961 — Dalay Lama Tibet mustaqilligini tiklash uchun BMTga murojaat qildi.
  • 1964 — birinchi «Ford Mustang»  — «Pony Car» kichik sport avtomobillari sinfining asoschisi konveyerdan chiqdi.
  • 1966 — Fransiya NATO dan chiqdi.
  • 1977 — AQSh va Kanadada saxarinni oziq-ovqat va tibbiyotda ishlatish taqiqlandi.
  • 1990 — Berlinda Germaniyani birlashtirish to‘g‘risida muzokaralar boshlandi.
  • 2001 — Kiyevda «Kuchmasiz Ukraina» aksiyasi doirasida ommaviy norozilik namoyishlari.
  • 2011 — “Shatll Diskoveri” 27 yillik faoliyatini tugatib, Floridadagi kosmodromga qo‘ndirildi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1454 — Amerigo Vespuchchi (1512) — florensiyalik dengizchi. Amerikaga nomi berlgan.
  • 1749 — Onore Mirabo (1791) — Fransuz inqilobi yetakchisi, mashhur siyosatchi va notiq.
  • 1814 — Taras Shevchenko (1861) — ukrain va rus shoiri, rassom.
  • 1839 — Musorgskiy Modest (1881) — Rus kompozitori.
  • 1860 — Porfiriy Baxmetyev (1913) — rus fizik ixtirochisi va eksperimental biolog.
    1879 — Agnes Migel (1964) — nemis shoiri va yozuvchisi.
  • 1900 — Govard Eyken (1973) — amerikalik matematik va muhandis, birinchi elektromexanik hisoblash mashinasi yaratuvchisi.
  • 1902 — Musrepov G’abit (1985) — Qozoq adibi va jamoat arbobi.
  • 1915 — Jonni Jonson (2001) — Ikkinchi jahon urushidagi eng samarali ingliz as uchuvchisi.
  • 1934 — Yuriy Gagarin (1968) — sovet uchuvchisi va fazogiri, koinotga uchgan ilk kosmanavt.
    -1935 — Endryu Viterbi — amerikalik muhandis va biznesmen, Qualcomm asoschilaridan biri va Viterbi algoritmini ishlab chiquvchisi.
    Kun tarixi kanalidan olindi
  • 1943 — Robert Fisher (2008) — amerikalik shaxmatchi, 11-jahon chempioni.
  • 1948 — Laslo Lovas — vengriyalik matematik.
  • 1955 — Ornella Muti — italyan kinoaktrisasi.
  • 1958 — Lola Murotova (2022) — Oʻzbekiston qahramoni, atoqli oʻzbek fermeri, Qishloq xoʻjaligi ilmining taniqli namoyandasi va jamoat arbobi.
  • 1959 — Takaaki Kajita — yapon fizigi, Nobel mukofoti sohibi (2015).
  • 1964 — Juliette Binoche — amerikalik kinoaktrisa.
  • 1968 — Yuriy Jorkayeff — fransuz futbolchisi, jahon va Yevropa chempioni.
  • 1985 — Otabek Hasanov — oʻzbek siyosatchisi, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat xizmatini rivojlantirish agentligi direktori birinchi oʻrinbosari.
  • 1991 — Brenna O’Brayen — kanadalik aktrisa.
  • 1995 — Serra Ramires — amerikalik aktrisa va qo’shiqchi.
  • 2001 — Jeon Somi — koreyalik K-pop qo’shiqchisi.