30 may kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? Xalqaro kartoshka kuni.
? Butunjahon sklerozga qarshi kurash kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Polsha — Farzand asrab olish kuni.
?? Tailand — Qirol Prachadipok kuni.
?? Ispaniya — Kanar orollari kuni.
?? AQSh — Konfederatsiyani xotirlash kuni.
?? Maldiv — Milliy skaut kuni.
?? Puerto-Riko — Lod qirg’inini xotirlash kuni.
?? Peru — Kartoshka kuni.
?? Gonduras — Daraxt ekish kuni.
?? Nikaragua — Onalar kuni.
?? Trinidad va Tobago — Hindlarning kelish kuni.
?? Xorvatiya — Parlament kuni.

? VOQEALAR:

  • 301 — G’arbiy Szinda zo’ravon Sim Lunning ag’darilishi va imperator Xuey-di (290-301) ning taxtga qayta tiklanishi.
  • 1223 — Kalka boʻyidagi jang.
  • 1381 — Uot Tayler qo‘zg‘oloni boshlandi.
  • 1416 — Chex diniy reformatori Iyeronim Prajskiy inkvizitsiya tomonidan yoqib yuborildi.
  • 1431 — Ruanda Janna d’Ark jodugarlikda ayblanib yoqib yuborildi.
     — 1453 — Istanbul Universiteti Fotih Sulton Mehmet Xon tomonidan Istanbulning zabt etilishining ertasi kuni tashkil topdi.
  • 1498 — Xristofor Kolumbning uchinchi sayohati boshlandi.
  • 1563 — Bornholm [de] jangi: Daniya eskadroni Shvetsiyaga hujum qildi va shu bilan Shimoliy etti yillik urushni boshlab berdi.
  • 1574 — Genrix III Fransiya qiroli bo’ldi.
  • 1631 — La Gazette — birinchi fransuz gazetasi ilk bor nashr etildi.
  • 1635 — O‘ttiz yillik urush: Shvetsiya urushi davrini tugatgan Praga tinchlik sulhi imzolandi.
     — 1778 — Fransuz inqilobchisi va Ma’naviyat harakatiga katta hissa qo’shgan fransuz yozuvchisi va filosofi Volter vafot etdi.
  • 1814 — Oltinchi koalitsiya urushini tugatgan Parij tinchlik shartnomasi (1814) imzolandi.
  • 1871 — Parij Kommunasining qulashi.
  • 1891 — Vladivostokda  magistral ochildi.
  • 1899 — Germaniyada birinchi marta atsetilsalitsill kislotasi (aspirin) savdoga chiqarildi.
     — 1913 — Bolgariya qirolligi, Serbiya qirolligi, Gretsiya qirolligi va Chernogoriye qirolligidan tashkil topgan Bolqon ittifoqining Usmoniy davlatiga qarshi ochgan 1-Bolqon urushi yakunlandi.
     — 1941 — II Jahon urushi: Germaniya Krit orolini ishg’ol qildi.
  • 1961 — JAR Buyuk Britaniyadan mustaqil boʻldi.
  • 1982 — Ispaniya NATO ning 16-a’zosi bo‘ldi.
  • 1989 — Xitoylik talabalar Tyananmen maydonida  “demokratiya ilohasi“ni oʻrnatishdi.
  • 1992 — BMT xavfsizlik kengashi Bosniyadagi urushni to’xtatish maqsadida Serbiyaga embargo joriy etdi.
  • 1999 — Nemiga fojeasida (Minsk) 53 kishi halok boʻldi.
  • 2008 — Tegusigalpada A320 halokatga uchradi, 5 kishi halok bo’ldi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1423 — Georg fon Purbax — Avstriyalik matematik, astronom.
  • 1846 — Karl Peter Faberje — Rossiyalik mashhur yuviler.
  • 1868 — Abdulmajid II (1944) — oxirgi Usmoniylar xalifasi (1922-1924).
  • 1908 — Xannes Alven (1995) — Shvetsiyalik  astrofizik, Nobel mukofoti sohibi (1970).
  • 1910 — Mirtemir (1972) — O‘zbekiston xalq shoiri.
  • 1912 — Julius Akselrod (2004) — amerikalik bioximik va farmakolog, Nobel mukofoti sohibi (1970).
  • 1928 — Rizo Fozil (2016) — Qrim-tatar yozuvchisi va jurnalisti.
  • 1934 — Aleksey Leonov — sovet kosmonavti, ochiq kosmosga chiqqan birinchi odam, ikki marta Sovet Ittifoqi qahramoni.
  • 1937 — Aleksandr Demyanenko — taniqli rus kinoaktyori.
  • 1941 — Ahmadxo’jayev Saidbotir — operator va rejissyor. O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan san’at arbobi (1989).
  • 1947 — Yuriy Sarkisyan — futbol murabbiy, Oʻzbekistonning 5 marta eng yaxshi murabbiyi (1998, 1999, 2001, 2003, 2006).
  • 1949 — Murod Rajabov — aktyor va kinorejissor, Oʻzbekiston xalq artisti.
  • 1961 — Arina Sharapova — rossiyalik teleboshlovchi.
  • 1963 — Helen Sharmen — Buyuk Britaniyalik birinchi kosmonavt.
  • 1971 — Idina Kim Menzel — amerikalik kinoaktrisa, qoʻshiqchi va qoʻshiqnavis.
  • 1980 — Stiven Jerrard — Angliya milliy futbol terma jamoasi va «Liverpul» klubining sobiq a’zosi.
  • 1992 — Qamariddin Shayxov — oʻzbek jurnalisti, Qalampir.uz internet nashri asoschisi va bosh muharriri.