Рубрика: S harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Subarktika mintaqasi — Shimoliy yarim shardagi geografik mintaqa. Janubda 60°-65° sh.k., shimolda 67°-73° sh.k.gacha boradi. Iqlimi sovuq, yanvarning o`rtacha harorati materiklarda va orollarda -5° dan -40° gacha, iyulniki +5° dan … Read More

Subtropik mintaqalar, subtropiklar — Yerning har ikkala yarim sharidagi geografik mintaqalar, 30° va 40° kengliklar orasida. Mo`tadil mintaqalardan farq qilib, vegetatsiya yil bo`yi davom etadi, sovuq oyning o`rtacha harorati 0° … Read More

Sunami (yaponcha) — suv ostida yoki qirg`oq yaqinida zilzila bo`lganda yoki vulkan otilganda okean suvida hosil bo`ladigan ulkan to`lqinlar. Soatiga 50-1000 km tezlik bilan tarqaladi. Tulqin balandligi ochiq okeanda 5 … Read More

Suvayirg`ich, jun — ikki daryo havzasi yoki ikki dengiz, okean havzasi orasidagi chegara. Yog`in-sochin suvi, daryo suvlari ana shu chegaradan ikki qarama-qarshi tomonga oqadi. Masalan, Volga bo`yi qirlari Volga va … Read More

Suvning aylanishi— quyosh radiatsiyasi va og`irlik kuchi ta’sirida Yer sharida suvning to`xtovsiz aylanib yurishi. Quyosh radiatsiyasi ta’sirida Dunyo okeani yuzasidan taxm. 450 ming km.kub, quruqlikdan 61 ming km.kub suv bug`lanadi. … Read More

Sun’iy yo`ldosh, Yerning sun’iy yo`ldoshi – ko`p bosqichli eltuvchi raketalar yordamida Yer atrofi orbitasiga chiqarilgan va xilma-xil ilmiy hamda texnik priborlar bilan jihozlangan kosmik apparat. Birinchi sun`iy yo`ldosh 1957-yil 4-oktyabrda … Read More

Supatog` — usti tekis yoki salgina urqir, yonbag`irlari kesilgandek tik tushgan yakka-yakka tog`, tepa, qir. Ustki qismini gorizontal joylashgan cho`kindi jinslar yoki lava qoplagan bo`ladi. Supatog` supasimon o`lkalarning eroziya natijasida … Read More

Sur o`rmon tuproqlari — aksari keng bargli o`rmonlar tagida hosil bo`ladigan tuproqlar. Tarkibida 2-9% chirindi bor. Podzol tuproqlarga nisbatan serunum. Sur o`rmon tuproqlari shimoldan podzol tuproqlar bilan janubdan qora tuproqlar … Read More

Surilma– tog` yon bag`ridan jinslarning o`z og`irligi ta`sirida pastga tomon siljishi. Surilma– tog` jinslarining og`irlik kuchi ta’sirida yonbag`ir bo`ylab pastga surilib tushishi. Ko`pincha suvli va suv o`tkazmaydigan gilli qatlamlar ustma-ust … Read More

Suv— vodorod bilan kislorodning birikishidan hosil bo`lgan suyuq, rangsiz modda. Qalinligi 2 m dan oshsa, havo rang tusga kiradi. Normal bosim sharoitida +100°C da qaynaydi. +4° da eng zich bo`lib, … Read More