DETEKTIV FILM

DETEKTIV FILM (inglizcha detective — izquvar, lotincha detego — ochmoq, fosh qilmoq) — chigal, jinoiy va davlatga qarshi ishlarning fosh etilishi haqida hikoya qiluvchi kino san’ati asari. Dastlabki Detektiv filmlardan biri «bir jinoyat tarixi» (rejissyor F. Zekka, 1901). Bu janr asoschisi frantsuz rejissyor V. Jasse (1908-09 yillarda izquvar Nik Karter haqida film-serial ishlagan). 1913— 14 yillarda Frantsiyada «Fantomas» (5 seriya, rejissyor L. Fyoyad) filmi ekranga chiqdi. 30-yillar komediya va chuqur psixologik talqinli Detektiv filmlar paydo bo’ldi. Bu janrning uzluksiz rivoji 40-yillardan boshlandi («Malta lochini», rejissyor J. Xyuston; «shanxaylik Ledi», rejissyor O. Uells; «arqon», rejissyor A. Xichkok va boshqalar). Detektiv film, shuningdek, «josuslik» filmlari hamda trillerlarni ham o’z ichiga oladi. «So’nggi patron» (Ruminiya), «Oltin tish» (Bolgariya), «Jinoyat joyi — Berlin» (Germaniya), «Garovgatikilganhayot» (Polsha), «O’lik mavsum» (Rossiya) va boshqa Detektiv filmlar mashhur. «O’lim qudug’i» (1933, stsenariychi va rejissyor N. Klalo) birinchi o’zbek Detektiv filmidir. «Falokat oyoq ostida», «Ehtiyot bo’ling! Ilon!»(rejissyor Z. Sobitov), «Oltin teri» (M. Og’amirzaev), «parol— Regina mehmonxonasi» (Y. A’zamov, Z. Royzman), «Haqiqatgo’ylikning achchiq mevasi» (Z. Royzman), «Karaxtlik» (E. Eshmuhamedov) va boshqalar eng yaxshi o’zbek Detektiv filmlaridir.