Ko’payish

Ko’payish (biologiyada) — barcha mavjudotlarning o’ziga o’xshash orga- nizmlar hosil qilish orqali o’z hayoti uzluksizligi va uzviyligini ta’min- lash xususiyati. K. jinssiz va jinsiy bo’ladi. Jinssiz K. 2 marta yoki ko’p marta bo’linish, ya’ni shizogoniya (bir hujayralilarda); spora hosil qilish (tuban va sporali o’simliklarda); vegeta- TIV K. (organlar bir qismining AJ-ralib chiqib, yangi organizm hosil qilishi) va kurtaqlanish (ko’p hujayralilarda) orqali sodir bo’lishi mumkin. Bo’linish va spora hosil qilib K.da organizm jin- siy jihatdan ixtisoslashmagan bitta xujayradan rivojlanadi. Vegetativ K.da esa yangi organizm ova organizmning bir qismidan hosil bo’ladi. Jinsiy K. 2 xil jinsiy hujayraning ko’payishi, ya’ni urug’lanish yoki partenogenez (tuxum hujayraning urug’lanmasdan rivojlanishi) orqali ro’y beradi. Ko’pchilik hayvonlarning hayot tsiklida K.ning turli shakllari, mas, jinssiz va jinsiy, urug’lanish va partenogenez, urug’lanish va vegeta- TIV ko’payish qonuniy almashinib tu- radi. O’simliklarning K.i ham jins- siz (sporofit) va jinsiy (gametofit) naslning g’allanib turishi orqali bo- radi. K. muddati va tezligi harorat, kun uzunligi, oziq miqdori va tashqi muhitning b. omillari b-n bog’liq. Yuk- sak hayvonlarda K. organlari faoliyati nerv sistemasi va ichki sekresiya bez- lari tomonidan boshqarib turiladi (q. Jinssiz ko’payish, vegetativ ko’payish, Jinsiy ko’payish, partenogenez, nasl g’allanishi).