Mikroelektronika

Mikroelektronika — elek- tron uzellar, bloklar va qurilmalarni juda mitti integral qurilmalar tarzi- da yaratish b-n shug’ullanadigan elektro- Nika sohasi. 20-a. 60-y.larida vujudga keldi. Qattiq jism fizikasi M.ning asosi hisoblanadi. Ayrim qurilmalarda alohida tay- yorlangan bir necha ming elektron Lam- Pa, tranzistor, kondensator, rezistor, transformator va b.ni qo’llab, ularni kavsharlab yoki payvandlab yig’ilishi na- tijasida apparatlar kupol bo’lgan. Bos- ma montaj, mikromodul, integral sxe- maning yaratilishi b-n bu kamchiliklar deyarli bartaraf qilindi. M.ni bir-birini to’ldiruvchi bir necha yo’nalishlar: integral elektro- Nika, vakuum mikroelektronika, optic elektronika va funktsional elektroni- ka kabi yo’nalishlarga ajratish mumkin. Integral elektronika eng keng rivoj- langan. Bu sohaning vujudga kelishi ra- dioelektron apparatlarni mikromini- atyuralashga (mittilashga) imkon berdi. Integral sxema (mikrosxema) hisoblash texnikasi va kosmik sistemalarda ham, xo’jalikda ishlatiladigan apparatlar- da ham qo’llaniladi. Yarimo’tkazgichli integral sxemalar 1959-61 y.larda yara- tildi. Bunday integral sxemalarning integrallash darajasi yuqori (bitta yarimo’tkazgich kristallida 10000 gacha va undan ko’p element). Guruxlab tayyorlash usuliga o’tish yo’li b-n yarimo’tkazgichli material plastinkalaridagi aktiv (diodli, tran- zistorli) elementlar tayyorlash texno- logiyasining takomillashtirish bosma montaj texnikasining va passiv mikro- miniatyur komponentlarni yaratish tex- nologiyasining rivojlanishiga, bu esa, o’z navbatida, plyonkali integral sxema- larni ishlab chiqishga olib keldi. Yarimo’tkazgichli va plyonkali inte- Gral sxemalardan tashkari, aralash in- tegral sxema tayyorlanadi. Aralash in- tegral sxemaning integrallash darajasi yarimo’tkazgichli integral sxemanikiga yaqin turadi. Keyinchalik vakuum inte- Gral sxemalar ishlab chiqildi va yangi yo’nalish — vakuum elektronika yara- tildi. Vakuum integral sxemalar barcha komponentlari vakuumga joylashtiril- gan qurilma va osma mikrominiatyur elektrovakuum asboblari bo’lgan plyon- kali integral sxema ko’rinishida ishlab chiqarilishi mumkin. Bunday integral sxemaning chidamliligi yuqori bo’ladi. Integral sxemalarning barcha- si ishlash belgilariga qarab raqamli (mantiqiy) va chiziqli xillarga bo’linadi. Raqamli integral sxemalar EHMlarda ishlatish uchun, chiziqli in- tegral sxemalar esa, asosan, elektr sig- nallar (kuchaytirish, modulyasiya va b.)ni chiziqli kattaliklarga aylantirish uchun mo’ljallangan. M., asosan, ikki yo’nalishda rivoj- landi: integral sxemalarning integral- lash darajasini va zichligini oshirish, sxematexnik yoki sistematexnik ishlar- ga mo’ljallangan elektron qurilmalar yaratish uchun yangi fizik printsip va hodisalarini izlash. Bu yo’nalish umu- miy tarzda funktsional mikroelektro- Nika deb ataladi.