Sodalit guruhi

Sodalit guruhi — silikatlar sinfiga mansub minerallar: sodalit ^[A18YU4]6S12, n o z e a n NaJAlSiO^SO,, gayuin Na6Ca2[AlSiO4]6(SO4)2, loju- vard Na6Ca2[AlSiOJ6(SO4)S. Kristall tuzilishi Al2si04ning alyumokrem- niy kislorodlik sinchlaridan iborat, yirik bo’shliqlari (g’ovaklari) S1~ va SO4~ (ba’zan S2~) anionlari b-n, may da bo’shliqlarini esa, Na+ va Sa2+ to’rtta ionlari b-n egallagan mineral- lardir. Kub singoniyada kristallanadi; rombdodekaedr (sodalit, lojuvard) va oktaedr (gayuin) shakllaridagi Kristal- lar hosil qiladi; odatda, jinslarda donachalar holida uchraydi. Qattikligi 5,5—6; zichligi 2,3 g/sm3dan (lojuvard) -2,5 g/sm3gacha (gayuin). Rangi ko’k, havo rang (lojuvard, gayuin), sariq, och yashil, OK, yoki kulrang. S.g.dagi ayrim mine- rallar jins hosil qiluvchi minerallar hisoblanadi, mas, nefelinli sienitlar- da — sodalit; fonolitlar va b. ishqorli effuziv jinslarda — nozean va gayuin. Lojuvard b-n sodalit kontaktmetamorf- lashgan ohaktoshlarda ham hosil bo’ladi. S.g minerallari xorijda RF (Kola ya.o., Ilmen tog’i, Baykal oldi), Ukraina, to- jikiston (Zarafshon tog’larida), Vezu- viy atrofi (Italiya Jan.) va b. joylarda bor. O’zbekistonda esa, faqat lazurit to- pilgan. Sodalit va lazuritning ko’k tur- lari asl toshlar hisoblanadi. S.g. mine- rallari mineral bo’yoq sifatida, shuning- dek, radioelektronika va televidenieda ishlatiladi.