ASSOTSIATSIYA (biologiyada) haqida nimani bilasiz?

ASSOTSIATSIYA (biologiyada) – tuzilishi va turlar tarkibi bir xil, turlarining tashqi muhit va bir-biri bilan munosabatlari o’xshash bo’lgan fitosenozlar majmui. Assotsiatsiya — o’simliklar tasnifining asosiy birligidir. U muayyan muhit sharoiti — iqlim, tuproq va hayvonlar tarkibi bilan bog’liq. Bitta Assotsiatsiyaga mansub o’simliklarning rivojlanish muddatlari va yashash sharoiti o’xshash bo’ladi. Har bir Assotsiatsiya boshqasidan o’simliklar qoplamining muayyan mahsuddorligi bilan farq qiladi. Tashqi muhit sharoiti va flora tarkibi o’zgarishi bilan Assotsiatsiya ham o’zgaradi. Masalan, Yevropaning hoz. keng bargli o’rmonlari uchlamchi davrdagi nina bargli o’rmonlar o’rniga paydo bo’lgan. O’z navbatida bu o’rmonlar o’rnida kelajakda boshqa o’simliklar Assotsiatsiyasi vujudga kelishi mumkin. Har bir Assotsiatsiya o’z arealiga ega. Relef, gidrolik rejim va tuproq sharoitining o’zgarishi, antropogen omillarning bevosita (yerlarning o’zlashtirilishi, gidrotexnik inshootlar qurilishi) yoki bilvosita (mol boqilishi) ta’sirida Assotsiatsiya tubdan o’zgarishi mumkin. Turli Assotsiatsiyaning nomi ular tarkibida eng ko’p uchraydigan bitta yoki bir nechta o’simlik orqali ifodalanadi (masalan, cho’l sharoitida qo’ng’irbosh-shuvoq yoki saksovul Assotsiatsiyasi; to’qaylarda qamish-qiyoq, qizilmiyaajriq yoki turang’il-terak Assotsiatsiyasi; tog’larda yong’oq-tog’olcha, do’lana-olma yoki archa Assotsiatsiyasi). Assotsiatsiyani baholashda dominant o’simlikning xususiyatlari hisobga olinadi. Assotsiatsiya tushunchasi o’simliklar qoplamini xaritaga tushirish, ular uchun mos bo’lgan hududlarni to’g’ri rayonlashtirish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish kabi muammolarni hal etishda katta ahamiyatga ega.