Category: B harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Botiq-Yer yuzasining pastga botgan joyi, atrofi baland, tubi ko`pincha tekis, chuqurligi har xil bo`ladi. Botiq ko`proq tektonik yo`l bilan vujudga keladi. Diametri o`n va yuzlarcha km ga yetadi (Farg`ona, Sariqamish, … Read More

Bora (yunoncha boreas – shimoliy shamol) – kuchli sovuq shamol, asosan qish oylarida dengiz qirg`oqlarida tog` tizmalaridan esadi. Dengiz havo bosimi (past bosim) bilan quruqlik havo bosimi (yuqori bosim) orasidagi … Read More

Bonitet — tabiiy resurslarni iqtisodiy jihatdan baholashda ishlatiladigan ko`rsatkich. Dunyo miqyosida qishloq xo`jalik yerlari, tuptoqlar, o`rmonlar va boshqalar bioniteti yuzasidan ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Landshaft komplekslari bioniteti yuzasidan ham … Read More

Bolsonlar — Shimoliy Amerikaning janubi-garbiy qismlaridagi tog` oralig`i botiqlari. Asosan tog` oralig`idagi cho`llarda tektonika-denudatsiya natijasida vujudga keladi.

Boksit (Janubiy Fransiyadagi Le-Bo degan joy nomidan) – gilnozyom gidrati, temir okeydi va boshqa komponentlar aralashmasidan iborat cho`kindi tog` jinsi. Alyuminiy asosan boksitdan olinadi. Boksit konlari Ukraina (Krivoy-Rog)da, Shimoliy va … Read More

Bodxiz – shamol ko`p esadigan yalanglik, sir yer, balandlik. Bodxizda doimiy oqar suv, daraxt, o`simliklar bo`lmaydi, iqlimi quruq.

Boyitish, foydali qazilmalarni boyitish – foydali qazilmalarni keraksiz jinslardan va zararli qo`shimchalardan tozalash maqsadida rudalarga dastlabki ishlov berish. Masalan, Qozog`istondagi Qo`ng`irot konidagi mis rudasi boyitilganda kvarsning bir qismi ajratib olinadi, … Read More

Bitumlar (lotincha bitumen – smola, qatron) – tof jinslarining kovak va yoriqlarini to`ldirib turgan, tarkiban xilma-xil bo`lgan uglevodorodli modda birikmalarining umumiy nomi. Bitum tabiiy (neft, neft gazi, ozokerit, asfalt) va … Read More

«Bichilgan yer» – yorilgan yer. Turli sabablarga ko`ra – tuproqning ortiqcha qurib ketishi, surilma boshlanishi, yer po`stining gumbazsimon ko`tarilishi, qattiq zilzilalar natijasida yorilib-yorilib ketgan yer.

Birlashgan millatlar tashkiloti (BMT) – yer yuzida tinchlikni mustahkamlash va xavfsizlikni ta’minlash, davlatlarning o`zaro hamkorligini rivojlantirish maqsadida 1945-yilda tuzilgan xalqaro tashkilot. BMT Ustaviga dastlab 51 davlat imzo chekkan bo`lsa, 1974-yil … Read More