Category: B harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Bonistika (fransuzcha bonistique, lotincha bonus-yaxshi, qular so’zidan)-yordamchi tarix sohasi, muomaladan chiqqan qog’oz pullar va bonlarni jamiyatning iqtisodiy hamda siyosiy tarixi manba sifatida o’rganadi. XX asr boshida fan sifatida shakllangan. Numizmatika … Read More

Bosmachilik-Turkistonda sovet hokimiyati va bosqinchi qizil armiyaga qarshi olib borilgan qurolli harakatga sho’ro hukumati davrida berilgan rasmiy nom. “Bosmachi” so’zi, aslida, turkiy “bosmoq” (hujum qilmoq) fe’lidan yasalgan. Xalq o’rtasida “bosmachi” … Read More

Bonza (fransuzcha bonze, yaponcha bodzu-ruhoniy so’zidan)-Yaponiya va Osiyoning boshqa mamlakatlarida ibodatxonadagi bosh monax nomi. Yevropada buddizmning barcha monaxlarini anglatish uchun qo’llanilgan.

Bondlar (ispancha boender, norvegiyacha bonder)-Skandinaviya mamlakatlarida ilk o’tta asrlarda o’z xo’jaligiga ega, zodagonlar tabaqasiga mansub bo’lmagan barcha erkin kishilarning nomi. Moddiy va ijtimoiy tengsizlikning kuchayishi natijasida Bondlar orasidan badavlaat kishilar … Read More

Bombarda (lotincha bombos-gumburlash va ardere-yonmoq)-dastlabki artilleriya qurollaridan biri. XIV-XVI asrlarda qal’alarni qamal qilish va mudofaalashda qo’llanilgan. Ilk Bombardalar u qadar katta bo’lmagan va 2,5 kilogrammgacha yadrolarni irg’itgan. Keyinchalik 320 kilogrammlik … Read More

Bolsheviklar (Ruscha bolveshiki-ko’plar)-Rossiya sotsial-demokratik ishchilar partiyasi (RSDRP)da Lenin boshcilik qilgan siyosiy oqim (frakiya) vakillari. 1917 yil apreldan mustaqil siyosiy partiya tuzishgan. Bolsheviklar tushunchasi RSDRP II s’yezdida (1903) Lenin tarafdorlari partiya … Read More

Bolish (turkcha)-1) mo’g’ullar va qisman turklar orasida (XIII-XIV asrlar) muomalada bo’lgan tilla va kumush pul. Ba’zi manbalarda 75 dinorga, ba’zilarida 300 dinorga teng ko’rsatiladi. Vazni 150-600 misqol bo’lgan; 2) Mo’g’ullar … Read More

Bolbollar (turkcha), tosh ma’budlar-tosh haykallar yoki tosh taxtalarga bo’rttirib ishlangan odam tasviri. Markaziy Osiyo, Tuva, Oltoy, Janubiy Sibir, Mo’g’ulistonning turkiy xalqlar yashagan dashtlaridagi tepaliklarga o’rnatilgan. Ohangaron vodiysidan topilgan erkak shakli … Read More

Bola (ispancha bola-shar so’zidan)-qurol. Paleolitda paydo bo’lgan, Janubiy Amerika qabilalari haligacha ishlatadi. Tasma yoki arqonga mahkamlangan ikki yoki undan ortiq toshdan iborat. Toshlarning og’irligi 0,15-0,2 kilogrammgacha bo’lgan. Uni bosh uzra … Read More

Boykor (inglizcha boycott, ingliz boshqaruvchi Ch.K.Boykot nomidan olingan, 1880 yili unga qarshi birinchi marta mazkur chora qo’llanilgandi)-1) siyosiy va iqtisodiy kurashning bir shakli, ayrim shaxs, tashkilot, korxona bilan munosabatlarni to’liq … Read More