Category: M harfi

Musorgskiy Modest Petrovich [1839.9(21).3, Pskov viloyati, Karevo qishlog’i — 1881.16(28).3, Peterburg] — rus kompozitori. “Qudratli tuda” guruhi a’zosi. Ijodiy izlanishlari markazida opera janri turadi. “Boris Godunov” (1869) va “Xovanshchina” (N. … Read More

Musodara — shaxsga tegishli mul- kni pul to’lamasdan, majburiy ravishda davlat ixtiyoriga o’tkazish. Mulk uning egasidan faqat qonunda nazarda tutilgan hollarda jinoyat yoki o’zga huquqbuzarlik uchun sud qaroriga muvofiq olinadi … Read More

Mutagenez (mutasiya va … genez) — fizik, kimyoviy mutagenlar ta’sirida sun’iy mutasiya olish. Mutasiya keltirib chiqaradigan omillarni mutagenlar dey- iladi. Mutagenlar muta-tsiyalarni tez- lashtiradi (q. Mutasiya). Mutagen omil- lar fizik … Read More

Mutallibov Solih (1900, 19. 3 -Toshkent — 1979.18.3) — tilshunos olim. O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1971). Boshlang’ich ta’lim- ni eski maktabda olgan, so’ng madrasada o’qigan (1912-16). O’qituvchilar kursini (1918) … Read More

Mutagenlar (mutasiya va … genez) — fizik va kimyoviy omillarning tirik organizmlarga ta’sir etib, ularda muta- tsiyalar paydo qiladigan omillar. Fizik M. ichida ionlovchi nurlar muhim o’rin tutadi. Ular, o’z … Read More

MU’INIDDIN NATANZIY (14-a 2-yarmi — 15-a. boshi) — tarix- chi olim. Eronning Isfahon viloyati- dagi Natanz qasabasidan. Davlatshoh Samarqandiynint “Tazkirat ush-shuaro” (“Shoirlar tazkirasi”) asarida yozi- shicha, 15-a. boshlarida Sherozda Mirzo … Read More

MUQADDAS JOYLAR, qadamjolar — dindorlar muqaddas deb hisoblaydigan va sig’inadigan joylar. Bular — payg’ambar, Shayx, eshon, AV- liyolar nomi b-n bog’liq hisoblangan va ziyoratgohga aylanib ketgan shahar, maqbara, chashma, daraxt, … Read More

“Mushfiqiy” — hajviy jur- nal. “Ovozi tojik” gaz.ga ilova tarzi- da Samarqand sh.da 2 haftada 1 marta chiqqan. Jur. dastlab 1926-29 y.larda “Mulla mushfiq” nomi b-n atalgan. 1930 y.da qayta … Read More

Mushfiqiy Abdurrahmon (1525 -Buxoro -1588) — shoir. Buxoro ma- drasalarida ta’lim olgan. 1564 y.gacha Buxoroda yashagan. 1568-72 y.larda Samarqand hokimi Sulton Said saroy- ida kitobdor bo’lgan. 1572-73 y.larda Hindistonda Akbarshoh … Read More

MATERIALLAR QARSHILIGI – inshootlar elementlari va mashinalar detallarining mustahkamligi va de- formasiyalanuvchanligi (ishlov berishga moyilligi) ni, ularni tayyorlashda Foi- dalaniladigan materiallarning fizik- mexanik xossalari va tuzilishiga xos xususiyatlarni o’rganuvchi fan. … Read More