Jarib

Jarib (arabcha)-1) yuza, hajm va og’irlik o’lchov birligi; Sharq mamlakatlarida, jumladan, Markaziy Osiyoda VII asrdan boshlab qo’llanilgan. Yuza o’lchov birligi, aynan tanobga teng: 1 Jarib=1 tanob=3600 gaz². Ba’zi adabiyotlarda Jarib 1 gaz=66,5 santimetr bo’yicha aniqlangan, ya’ni 1 Jarib=1592 m². Jarib ilk o’rta asrlarda 1592 m² (kichik Jarib), 5837 m² (katta Jarib) bo’lgan. XV asrdan boshlab 960 m². Hozirgi vaqtda Eronda1 Jarib rasman 1 gektarga teng bo’lsa-da, Jaribning taxminan 400 m² dan 1450 m² gacha o’zgarib turuvchi mahalliy turlari ham mavjud: Jaribi shohiy 1200 m² ga, Jaribi rasmiy 760 m² ga teng. O’rta Osiyoning huquqiy hujjatlarida Jarib bilan tanob bir xil yuza o’lchovini ifoda etgan. Yer o’lchovi mansabdor jaribkash yoki Jarib amin deb atalgan; 2) og’irlik o’lchov birligi: qiymati ishlatilish vaqti va joyiga qarab har xil bo’lgan. Madinada VII-IX asrlarda 22,825 kilogramm, Eronning turli yerlarida X asrlarsa 32,5 kilogrammdan 108,3 kilogramm (138 litr)gacha, XIV asrda esa 1 Jarib 100 kilogramm edi; 3) hajm o’lchov birligi: qiymati ishlatilish joyiga qarab har xil bo’lgan. VII asrda Madinada Umar xalifaligi davrida 1 Jarib 3,245 kilogramm bug’doy sig’adigan 4,2125 litr hajmga, Eron va O’rta Osiyoning turli yerlarida 1 Jarib 100 kilogramm bug’doy sig’adigan 130 litr hajmga teng bo’lgan (1 Jarib=130 litr).