1 yanvar kun tarixi

1-yanvar
Ingliz gazetasi ,, The Times » chop etila boshlagan kun.

Buyuk Britaniyada ilk nafaqa toʻlovlari amalga oshirilgan kun(1909).

EURO muomalaga chiqarilgan kun

Euro — Yevropa Ittifoqi tarkibidagi Yevropa iqtisodiy va pul hamjamiyati a’zolari (Avstriya, Belgiya, Germaniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Lyuksemburg, Niderlandiya, Portugaliya, Finlyandiya va Fransiya, … )ning pul birligi.

Kamerun davlati mustaqilligi kuni

Kamerun Respublikasi (inglizcha Republic of Cameroon, fransuzcha Republique of Cameroun) – Markaziy Afrikadagi davlat. G’arbda Atlantika okeanining Biafra qo’ltig’i bilan tutashgan. Maydoni 475,4 ming km², aholisi 29 mln kishi (2023). Poytaxti – Yaunde shahri. Ma’muriy jihatdan 10 viloyat (province)ga bo’linadi.

«Sport» telekanali faoliyat ko‘rsata boshlagan kun

O’zbekiston teleradiokompaniyasida 2004-yil 1-yanvardan «Sport» telekanali faoliyat ko’rsata boshladi, sport bosma nashrlari soni oshdi, sifati yaxshilandi.

Bugun 1-yanvar 2024-yil, dushanba.

? BAYRAMLAR:

? Yangi yil kuni.
? Butunjahon tinchlik kuni.
? Jamoat boyligi kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Yevropa Ittifoqi — Yevro kuni.
?? AQSh — Xalqaro oila kuni.
?? AQSh — Ellis oroli kuni.
?? Litva — Bayroq kuni.
?? Iroq — Suverenitet kuni.
?? Tayvan — Milliy bayram kuni.
?? Sudan — Mustaqillik kuni.
?? Kamerun — Mustaqillik kuni.
?? Gaiti — Mustaqillik kuni.
?? Kuba — Ozodlik kuni.
?? Slovakiya — Slovakiya Respublikasi tashkil topgan kun.
?? Chexiya — Mustaqil chex davlatining tiklanish kuni.

? VOQEALAR:

  • mil. av. 153 — Qadimgi Rimda yillik konsullikning boshlanishi 1-yanvarga koʻchirildi.
  • mil. av. 45 — Yuliy taqvimi
    birinchi marta kuchga kirdi.
    -1622 — Papalik devonxonasi yilni 1-yanvardan boshlashga qaror qildi.
  • 1751 — Denis Diderot va Jean le Rond d’Alembertlarning mashhur ensiklopediyasining birinchi tomi chop etildi.
  • 1785 — Eng eski kunlik London gazetasi „The Daily Universal Register“ning birinchi soni chiqdi (Nomi 1788-yil 1-yanvarda „The Times“ga oʻzgardi).
  • 1793 — Buyuk Fransuz Inqilobi davrida Konvent dekretiga muvofiq „Milliy qoʻriqlash qoʻmitasi“ tuzildi.
    -1801 — Palermolik astronom Giuseppe Piazzi ilk asteroid — Sererani kashf qildi. Hozirda Serera asteroid deb hisoblanmaydi.
  • 1801 — Irlandiyada navbatdagi qoʻzgʻolondan soʻng irland parlamenti bekor qilindi.
    -1804 — Gaitining mustaqilligi eʼlon qilindi.
  • 1806 — Fransiyada respublika taqvimining ishlatilishi toʻxtatildi.
  • 1813 — rus armiyasining yurishi boshlandi.
  • 1863 — Avraaam Linkoln qullarni ozod etish haqidagi manifestni nashr qildi.
    -1886 — Angliya Birmani bosib oldi.
  • 1887 — Buyuk Britaniya qirolichasi Viktoriya Hindiston imperatori deb eʼlon qilindi.
  • 1887 — Sherlok Holms toʻgʻrisidagi birinchi kitob — “Qizil rangli etyud” chop etildi.
  • 1909 — Buyuk Britaniyada ilk nafaqa toʻlovlari amalga oshirildi.
  • 1912 — Nankinda Xitoy respublikasining eʼlon qilinishi.
  • 1919 — Belorussiya SSRining tashkil topishi.
  • 1925 — Norvegiya poytaxti Xristianiya nomini Osloga oʻzgartirdi.
  • 1934 — Alkatras rasman AQShning federal qamoqxonasiga aylandi.
  • 1935 — Turkiyada unvonlar bekor etilib, familiyalar kiritildi.
  • 1942 — 26 davlat Vashington Deklaratsiyasini imzolab, antigitler koalitsiyasini tuzishdi.
  • 1946 — Yaponiya imperatori Xirohito oʻzining ilohiy statusidan voz kechdi.
  • 1947 — Cherchill SSSRning temir pardasi haqida Fulton nutqini soʻzlaydi.
  • 1949 — Hindiston va Pokiston o’rtasida urushni to’xtatish to’g’risida bitim tuzildi.
  • 1956 — Sudan Misr va Buyuk Britaniyadan mustaqillikka erishdi.
  • 1958 — Yevropa iqtisodiy ittifoqi oʻz ishini boshladi.
  • 1959 — Kubada F. Batista hukumati ag’darilib, hokimyat Fidel Kastro qo’liga o’tdi
  • 1973 — Buyuk Britaniya, Irlandiya va Daniya Yevropa ittifoqiga qoʻshildilar.
  • 1983 — ARPANET asosiy protokolini NCPdan TCP/IPga oʻzgartirdi, buning natijasida zamonaviy internet kelib chiqdi.
    -1984 — Bruney mustaqillikka ega boʻldi.
  • 1991 — “Xalq so‘zi” va “Narodnoe slovo” gazetasining 1-soni chiqdi.
  • 1992 — Serbiya va Xorvatiya BMT qoʻshinlarini mintaqada joylashtirilishiga rozi boʻladilar.
  • 1993 — Chexoslovakiya Chexiya va Slovakiyaga boʻlinib ketdi.
  • 1995 — O‘zbekistonda yangi pasport joriy etildi.
  • 1995 — Avstriya, Finlandiya va Shvetsiya Yevropa ittpifoqiga qoʻshiladilar. Ittifoqqa a’zo davlatlar soni 15 taga yetdi. Shengen shartnomasi hayotga joriy etildi.
  • 1998 — O‘zbekistonda “Soliq kodeksi” amalga kiritildi.
  • 1999 — Yevro naqd boʻlmagan toʻlovlar uchun muomalaga kiritildi.
  • 2002 — Yevro naqd toʻlovlar uchun muomalaga kiritildi.
  • 2004 — Toshkentda ShHTning Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (MATT) faoliyat yurita boshladi.
    -2007 — Bolgariya va Ruminiya Yevropa ittifoqiga qoʻshildilar.
  • 2007 — Sloveniya yevro zonaga kirdi.
  • 2007 — Pan Gi Mun BMTning 8-bosh kotibiga aylandi.
  • 2008 — O’zbekistonda o’lim jazosi bekor qilindi.
  • 2009 — Slovakiya yevro zonaga kirdi.
  • 2011 — Estoniya yevro zonaga kirdi.
  • 2017 — Antonu Guterresh BMT Bosh kotibi lavozimiga kirishdi.

✨Bugungi sanada tug‘ilganlar:

  • 1431 — Alexander VI (Rodrigo Borjia) — Rim Papasi (1492-1503).
  • 1449 — Lorenso de Medichi (1492) — Florensiya hukmdori, rassomlar va adiblar homiysi.
  • 1467 — Zygmunt I Stariy (1548) — Litva biyuk knyazi, Polsha qiroli.
  • 1484 — Ulrich Zwingli (1531) — Shveysariya Reformatsiyasining faoli, svinglianchilikning asoschisi.
  • 1557 — Ishtvan Bochkai (1606) — Transilvaniya knyazi.
  • 1618 — Bartolomé Esteban Murillo (1682) — ispan musavviri.
  • 1714 — Kristionas Donelaytis (1780) — Litva badiiy adabiyotining asoschilaridan biri, shoir, lyuteran pastori.
  • 1767 — Mariya Edjeuort (1849) — irland yozuvchisi, bolalar uchun didaktik hikoyalarning muallifi.
  • 1819 — Artur Xyu Klaf (1861) — ingliz shoiri.
  • 1823 — Shandor Petyofi (1849) — venger shoiri.
  • 1854 — James George Frazer (1941) — ingliz olimi, din tarixining tadqiqotchisi.
  • 1863 — Pyer de Kubertin (1937) — baron, zamonaviy olimpiya harakatining asoschisi.
  • 1863 — Rudolf Blaumanis (1908) — latish yozuvchisi.
  • 1864 — Alfred Stiglits (1946) — amerikalik fotograf.
  • 1879 — Edvard Morgan Forster — ingliz yozuvchisi.
  • 1895 — Edgar Guver (1972) — amerikalik kriminalchi, advokat, siyosiy arbob, FBI asoschisi.
  • 1898 — Viktor Ulmann (1944) — chex bastakori, dirijyor.
  • 1900 — Hikmat Latipov — Taniqli teatr va kino, aktyori, “O’zbekiston xalq artisti” (1950).
  • 1902 — Muzaffar  Muhamedov
    (1995) — O’zbek milliy  teatrining tashkilotchilaridan  biri, iste’dodli rejissor “O’zbekiston xalq artisti” (1959).
  • 1910 — Narimonov Hamidulla (1982) — O‘zbekiston xalq artisti (1967). 
  • 1910 — Sodiqov Zohid (1962) – O‘zbekiston xalq artisti (1950). 
  • 1918 — Ahmedov Murodjon (1988) — aktyor va xonanda (dramatik bariton), O’zbekiston xalq artisti (1967). 
  • 1921 — Muhammadjonov Zikir – O‘zbekiston xalq artisti (1962), O‘zbekiston Qahramoni (2003).
  • 1931 — Boymatov Abdumo’min — haykaltarosh, O’zbekiston xalq rassomi (1989). 
  • 1933 — Mambetova Suluvxon — qoraqalpoq aktrisasi va xonandasi, Qoraqalpog‘iston (1963), O‘zbekiston (1969) xalq artisti.
  • 1936 — Klod Ajej — fransuz lingvisti, sharqshunos.
  • 1939 — Tursunboy Adashboyev — O’zbekiston xalq yozuvchisi.
  • 1942 — Alassan Uattara — Kot-d‘Ivuarning 5-prezidenti (2011-yildan).
  • 1944 — Muhammad Abdul Hamid — bangladeshlik davlat va siyosat arbobi, Bangladesh prezidenti (2013-yildan).
  • 1948 — Mannopov Sultonali — xonanda, dirijyor, O‘zbekiston xalq artisti (1999). 
  • 1956 — Kristian Lagard — Xalqaro valyuta fondining direktori.
  • 1986 — Kolin Morgan — Shimoliy irlandiyalik aktyor, «Afsungar» serialida Merlin roli bilan mashhur.
  • 1987 — Meril Devis — amerikalik figurali uchish ustasi, olimpiya (2004) va jahon (2011, 2013) chempioni.
  • 1995 — Serdar Azmun — asli turkmanistonlik bo‘lgan eronlik futbolchi.