5 dekabr kun tarixi

? BAYRAMLAR:

?? BMT — Iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish uchun xalqaro ko’ngillilar kuni
?? Butunjahon tuproq kuni
? Butunjahon Trick Shot kuni

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Surinam — Bolalar kuni.
?? Rossiya — Ko’ngillilar kuni.
?? Gaiti, ?? Dominikan — Kashfiyot kuni.
?? Rossiya — Moskva jangi kuni.
?? Ukraina — Statistika kuni.
?? Tailand — Milliy kun, Otalar kuni.
?? Germaniya, Avstriya — Krampus tuni.
?? Kuba — Quruvchilar kuni.

? VOQEALAR:

  • 1349 — Nyurenbergda ommaviy yahudiylarni kaltaklash sodir etildi.
  • 1456 — Zilzila tufayli Neapol vayron bo‘ldi 35 ming qurbon.
  • 1484 — Papa Innokentiy VIII jodugarlarni ovlashni boshlab bergan bullani e’lon qildi.
  • 1492 — Xristofor Kolumb Gaiti oroliga kelib tushdi.
  • 1714 — Pyotr I muqaddas shahid Ketrin ordenini ta’sis etdi.
  • 1812 — Napoleon I Rossiyada armiyasini qoldirib, Parijga jo’nab ketdi.
  • 1830 — Gektor Berliozning «Fantastik simfoniyasi» birinchi marotaba ijro etildi.
  • 1894 — Reyxstag binosi qurib bitkazildi.
  • 1919 — Serbiya, Xorvatiya va Sloveniya Qirolligi (kelajakda Yugoslaviya) Avstriya va Bolgariya bilan tinchlik shartnomalari tuzishga rozi bo’ldi.
  • 1924 — Palexning eski rus qishlog’ida Palex san’at ustaxonalari tashkil etildi.
  • 1929 — Tojikiston SSR tashkil topdi.
  • 1936 — SSSRda Stalin Konstitutsiyasi qabul qilindi.
  • 1937 — Yaponiya qo’shinlari Xitoyning Nankin shahrini egallab olishdi.
  • 1941 — Ulug’ ‘Vatan urushi paytida, Moskva yaqinida Sovet qo’shinlarining qarshi hujumi.
  • 1952 — Londonda Ulkan smog boshlanib, minglab inglizlarning hayotiga zomin bo’ldi.
  • 1957 — Leningradda dunyoda birinchi “Lenin” atom muzyorari suvga tushirildi.
  • 1967 — Vetnam urushi: Dakshondagi ommaviy qirg‘in, 250 kushi o‘ldirildi.
  • 1994 — Budapesht memorandumi imzolandi.
  • 2003 — Kislovodsk — Mineralniye Vodiy poyezdi vagonida terrorchilik xuruji sodir bo’ldi.
  • 2020 — Yaponiyaning “Hayabusa-2” zondi Ryugu asteroididan tuproq namunalarini Yerga yetkazdi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1782 — Martin Van Buren (1862) — AQShning 8-Prezidenti (1837–1841), amerikalik siyosatchi va davlat arbobi.
  • 1803 — Fedor Tyutchev (1873) — rus shoiri, diplomat, konservativ publisist.
  • 1820 — Afanasiy Fet (1892) — rus shoiri, tarjimon, memuarist.
  • 1861 — Armando Diaz (1928) — Italiya harbiy rahbari, Italiya marshali.
  • 1861 — Konstantin Korovin (1939) — rus rassomi va teatr rassomi.
  • 1890 — Frits Lang (1976) — nemis kinorejissori.
  • 1896 — Carl Ferdinand Cori (1987) — amerikalik biokimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1947).
  • 1901 — Verner Geyzenberg (1976) — nemis fizigi, kvant mexanikasi asoschilaridan biri, Nobel mukofoti sohibi (1932).
  • 1901 — Uolt Disney (1966) — amerikalik animatsion film rejissyori, prodyuser, rassom.
  • 1903 — Sesil Frank Pauell (1969) — ingliz fizigi, Nobel mukofoti sohibi (1950).
  • 1910 — Soyib Xo’jayev (1982) — teatr va kino aktyori, O’zbekiston xalq artisti.
  • 1916 — Bashorat Mirboboyeva (2010) — birinchi oʻzbek ayol parashyutchisi va birinchi oʻzbek ayol parovoz mashinisti.
    Kun tarixi kanalidan olindi
  • 1922 — Nosir Ahmedov — anatom, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1990).
  • 1928 — Musayev Joʻra (2014) — genetik olim, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1980).
  • 1940 — Mahkamov Maxmudov — yozuvchi, publisist, tarjimon.
  • 1945 — Nina Ruslanova (2021) — sovet va rus teatr va kino aktrisasi, Rossiya xalq artisti.
  • 1962 — Yoʻldoshev Nigʻmatilla — Oʻzbekiston Respublikasi Bosh prokurori (2019-yildan).
  • 1963 — Garri Kasparov — O‘zarbayjonlik (SSSR) xalqaro grossmeyster.
  • 1966 — Patrisiya Kaas — fransuz pop qo’shiqchisi va aktrisasi.
  • 1970 — Saba Tümer — turkiyalik teleboshlovchi va jurnalist.
  • 1979 — Rustam Qosimjonov — shaxmatchi, Xalqaro grosmeytser, sobiq jahon chempioni.
  • 1995 — Keytlin Osmond — kanadalik figurali uchuvchi, jahon (2018) va olimpiya (2018) chempioni.