9 may kun tarixi

Bugun 9-may — Fashizm ustidan qozonilgan g‘alabaning 79 yilligi.

? BAYRAMLAR:

?? BMT  — II Jahon urushi qurbonlari xotirasiga bag‘ishlangan xotirlash va totuvlik kunining ikkinchi kuni.
?? Yevropa Ittifoqi — Yevropa kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? O‘zbekiston — Xotira va qadrlash kuni.
?? Ozarbayjon, ?? Armaniston,?? Belarus, ?? Gruziya, ?? O‘zbekiston, ?? Qozog‘iston, ?? Qirg‘iziston, ?? Moldova, ?? Rossiya, ?? Tojikiston, ?? Chernogoriya, ?? Bosniya va Garsegovina — G‘alaba kuni.
?? Germaniya — Otalar kuni.
?? Daniya — Gelgoland jangi kuni.
?? Latviya — Ukrainadagi urush qurbonlarini xotirlash kuni.
?? Armaniston — Shushani ozod qilish kuni.
?? Jersi — Ozodlik kuni.
?? AQSh — Milliy uy fronti qahramonlari kuni.

? VOQEALAR:

  • mil. avv. 53 — Karr yonidagi jangda Krass qo‘shinlari parfiyaliklar tomonidan qirib tashlandi.
  • 1502 — Xristofor Kolumb Amerikaga o‘zining so’nggi, to’rtinchi safariga Kadisdan suzib ketdi.
  • 1712 — Tula qurolsozlik zavodiga asos solindi.
  • 1719 — Pyotr I Rossiya imperiyasidan Iezuit ordeni vakillarini quvib chiqarishni buyurdi.
  • 1886 — Coca-Cola yaratilgan ikkinchi taxminiy sana.
    -1901 — Melburnda Avstraliya parlamentining birinchi majlisi bo’ldi.
  • 1907 — Shu kuni amerikalik Anna Jarvis Qo’shma Shtatlarda onalar kunini bayram qilish bo’yicha milliy kampaniyasini boshladi.
  • 1911 — Rus olimi B. L. Rozing   Toshentda dunyodagi ilk televizion tajribalarni o‘tkazdi. 
  • 1913 — Fransiyada mashhur “Fantomas” filmi katta ekranlarga chiqdi.
  • 1920 — Ridz-Smigli armiyasining harbiy paradi.
  • 1927 — Avstraliya parlamenti yangi poytaxt — Kanberraga ko‘chib o‘tdi.
  • 1936 — Mussolini Efiooiyaning Italiyaga qo‘shib olinganini e’lon qildi.
  • 1946 — Rus davlat muzeyi ochildi.
  • 1950 — Yevropa koʻmir va poʻlat birlashmasi tashkil topdi.
  • 1955 — GFR NATO ga qabul qilindi.
  • 1967 — Muhammad Ali AQSh armiyasida xizmat qilishdan bosh tortgani uchun og‘ir vazndagi jahon chempioni titulidan mahrum bo‘ldi.
  • 1974 — Parij metropolitenining birinchi bo‘lagi ishga tushirildi.
  • 1996 — Poytaxtimizdagi Mustaqillik maydonida G‘alaba kuniga bag‘ishlagan tantanalar bo‘lib o‘tdi.
  • 1999 — O‘zbekistonda ilk bor ushbu kun Xotira va qadrlash kuni sifatida nishonlandi.
  • 2001 — Gana poytaxtida joylashgan stadiondagi tiqilinch natijasida 126 kishi halok bo’ldi.
  • 2011 — Lvovda G‘alaba kunini qizil bayroq bilan o‘tkazish tarafdorlari va unga qarshilar o‘rtasida to‘qnashuv sodir bo‘ldi.
  • 2018 — Keniyada to’g’on o‘pirilishi natijasida 48 kishi halok bo’ldi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1746 — Gaspar Monj (1818) — fransuz matematigi, chizma geometriya asoschisi. 
  • 1837 — Adam Opel (1895) — nemis sanoatchisi, hozirda avtomobil ishlab chiqarich orqali mashhur bo‘lgan Opel GmbH kompaniyasining asoschisi.
  • 1874 — Govard Karyer (1939) — britaniyalik misrshunos-arxeolog, Tutanxamon maqbarasini topgan(1922).
  • 1883 — Xose Ortega-i-Gasset (1995 — ispan faylasufi va yozuvchisi.
  • 1924 — Bulat Okudjava (1997) — rus va sovet shoiri, bard, qo‘shiqlar muallifi, senariychi.
    1927 — Manfred Eygen (2019) — nemis fizik-kimyogari, Nobel mukofoti sohibi. (1967).
  • 1936 — Albert Finni (2019) — “Sharqiy ekspressdagi qotillik” filmi rejissyori. 
    1940 — Jeyms Bruks — amerikalik kinorejissyor, ssenariy muallifi, prodyuser.
  • 1967 — Fyodor Bondarchuk — taniqli rus aktyori va rejissyori.
  • 1972 — Daniela Silivash — ruminiyalik gimnastikachi, uch karra Olimpiya chempioni (1988), ko’p marta jahon va Yevropa chempioni.
  • 1980 — Grant Xekket — avstraliyalik suzuvchi, uch marta olimpiada, 17 marta jahon chempioni.
  • 1986 — Greys Gammer — amerikalik teatr, kino va televidenie aktrisasi.
  • 1987 — Alesa Kacher — belaruslik aktrisa, model, teleboshlovchi.
  • 1996 — Meri Mauser — amerikalik kino va televideniye aktrisasi.