Ot sporti

Ot sporti — otda yurish musobaqasi. Asosiy turlari: ot yo’rttirish; konkur-ippik (to’siqlardan sakrab o’tishning yuksak turi); uch kurash (manejda yurish), dalada sinash (yo’dda yurish, stipl-Cheyz, Kross) va to’siqlardan sakrash; poyga, otda ov qilish, ot ustida mashq qilish va boshqalar. Miloddan avvalgi 680 yildan boshlab antik Olimpiada o’yinlari dasturiga ot aravalarda musobaqalar kiritilgan edi. Otda yurishning maxsus maktabi 16-asr boshida Italiya, Frantsiya, Ispaniya, Avstriyada paydo bo’ldi. O’rta Osiyo, Zakavkaze, shimoliy Kavkaz, shuningdek, kazaklar yashaydigan joylar (don, Kuban, Ural, Terek)da qadimgi zamonlardan milliy ot o’yinlari rivojlangan. O’zbekiston hududida Ot sporti taxminan 3 ming yillik tarixga ega. Uloq (ko’pkari), olomon-poyga, «ag’darish», «qiz quvdi» xalqning ommaviy milliy Ot sporti o’yinlari hisoblanib kelgan. Hozirgi zamon Ot sporti 1900 yildan Olimpiada o’yinlaridan joy olgan. 1953 yildan jahon va Yevropa chempionatlari o’tkaziladi. Ot sporti Xalqaro federatsiyasi — FEI (1921 yil tuzilgan) 100 ga yaqin mamlakat milliy federatsiyalarini birlashtiradi. O’zbekiston Ot sporti federatsiyasi unga 1993 yildan a’zo. 20-asrning 30-yillari boshida O’zbekistonda DOSARM (armiyaga ko’maklashuvchi ko’ngilli jamiyat) tashkil qilingan edi. Unda armiyaning kavaleriya qismlari uchun otliqlar tayyorlanardi. 1953 yil DOSARM ot sporti klubi DOSAAF (armiya, aviasiya va flotga ko’maklashuvchi ko’ngilli jamiyat) ot sporti klubiga aylantirildi. Shu yildan o’tkazila boshlagan Butunittifoq musobaqalarida o’zbek sport ustalari muvaffaqiyatli qatnashgan. Aleksandr Kiselyov, Jo’ra Alimov, Vladimir Arafev, Roza Bagautdinovadan iborat jamoa a’zolari DOSAAF mamlakat kubogini qo’lga kiritdilar (1954). 1960 yilgacha Ot sporti faqat poytaxt Toshkentdagi yagona sport klubi bazasida rivojlangan bo’lsa, keyingi o’n yil oralig’ida respublikada bir qancha Ot sporti klublari va sektsiyalari ochildi. Xalqaro toifadagi sport ustasi, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan murabbiy M. Ismoilov, shuningdek, V. Dvoryaninov, A. Abduqodirov, Yu. Kovshov, Iskandar va Ibrohim Yo’ddoshev, V. Petrov, S. Lisisin, A. Tankovlar Olimpiada o’yinlari, jahon va Yevropa chempionatlarida, boshqa xalqaro musobaqalarda muvaffaqiyatli ishtirok etdilar. 1990 yilgacha Ot sporti bo’yicha O’zbekiston terma jamoasi bu musobaqalarda 50 dan ortiq medalni qo’lga kiritgan. O’zbekistonda respublika Ot sporti oliy mahorati maktabi, 3 ta Olimpiya zaxiralari maktabi va 5 ta bolalar hamda o’smirlar sport maktablari faoliyat ko’rsatadi (2003). Har yili Ot sporti bo’yicha respublika chempionati o’tkaziladi. 1997 yildan O’zbekiston milliy terma jamoasi mustaqil ravishda xalqaro musobaqalarda qatnashadi. O’zbekistonliklar jahon kubogi musobaqalarida to’siqlardan sakrash bo’yicha 1-o’rinni egalladi (2003 yil, Bishkek shahri), G’ayrat Nazarov «Kovum» laqabli otida jahon kubogini qo’lga kiritdi (1998, Olmaota), Sergey Shmelev, Iskandar Yo’ldoshev, Aleksandr Martinov, Anna Lisyak sovrinli o’rinlarni egalladilar.