Merkaptanlar

Merkaptanlar (tiollar) — vodo- rod sulfidning organik hosilalari. Umumiy formulasi RSH, bu erda R— uglevodorod radikali, M.ning metil- merkaptan (SN3—SH), etilmerkap- tan (S5N5—SH) va b. turlari bor. M. qo’lansa hidli, gazsimon, suyuq va qattiq moddalar. Suvda yomon, organic erituvchilarda yaxshi eriydi. M. tabi- atda oqsillarning chirishidan hosil bo’ladigan mahsulotlarda uchraydi. M. merkaptid tuzlarini hosil qiladi, mas, simob merkaptid (RS)2 Hg (M.ning nomi shundan olingan, lot. mercurum captaus — bog’lovchi simob). M. va hosilalari (tuzlari, sulfidlari va disulfidla- ri) tabiiy va sintetik kauchuklarni vul- kanizasiyalashda, ba’zi dorivor modda- lar va insektisidlarni sintez qilishda qo’llanadi. To’yingan uglevodlarning ga- logenli hosilalariga natriy yoki kaliy gidrosulfid ta’sir ettirib olinadi.